သွ်မ္းနီလူငယ္

ဗန္ေမာ္ - စပၸါယ္နဂုိရ္မင္းဆက္
၁။ စေပယ်မင္းဆက္ (ဘီစီ - ၅၀၀)
၂။ ျဗဟၼာရရာဇာ (၀သာလီဥ္ ဒုတိယ သဂၤါရတနာတင္ခ်ိန္)
၃။ အုိက္ေခါေတာရာဇာ (ရွမ္း+ မုဥၥႏၵာ - သာေတာ္၀င္မင္းသမီး)
၄။ စိကၠရာဇာ + ပုပ၀တီ (ဖြန္း ရွမ္းမင္းသား၊ သီရိဓမၼာေသာကမင္းႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္)
၅။ ၀ိလာသမင္းသား
သမုိင္းမွတ္တမ္းအတိအက်ယူရေသာ အေနာ္ရထာမင္းနန္းတက္ခ်ိန္ (ေအဒီ ၁၀၄၄)၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္
(၄၀၁) ႏွင့္ ၀ိလာသ မင္းသားၾကားကာလႏွစ္ (၁၂၀၀) ကာလတြင္ ရွမ္းမင္းသားမ်ားကုိ မွတ္တမ္းရွာေဖြမေတြ႔
ေသးပါ။
အေနာ္ရထာမင္း ႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္ ေစာ္ဘြားဆက္မ်ား ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္။
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ေခတ္ၿပိဳင္မင္းဆက္
၁ သုိလ်င္ဘြား ၄၀၀
၂ သုိတုိင္း ၄၁၂ အေနာ္ရထာ
၃ သုိဟုန္ ၄၂၅
၄ သုိစြန္ ၄၅၈ က်န္စစ္သားမင္း
၅ သုိတူ ၅၁၃ အေလာင္းစည္သူ
၆ သုိခြန္ ၅၆၈ နရပတိစည္သူ
၇ သုိရုံ ၅၈၇ နရပတိစည္သ
၈ သုိစြန္ ၅၉၃ ေဇယ်သိခၤ
၉ သုိဆုိင္ ၆၀၈ က်စြာမင္း
၁၀ သုိဆက္ ၆၂၆ နရသီဟပေတ့မင္း
၁၁ သုိခန္း ၆၄၅ နရသီဟပေတ့မင္း

၁၂
သုိလ်င္
၆၄၆
နရသီဟပေတ့မင္း
၁၃ သုိေငါက္ ၆၈၀ နရသီဟပေတ့မင္း
၁၄ ရတနာသိခၤရန္ေအာင္ ၆၈၂ - ၆၉၁ မင္းယဥ္ဇနာ

ဗန္ေမာ္သည္ စပၸါယ္နဂုိေခတ္မွ ေစာျမေအာင္အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၂၂၇၆)ႏွစ္ ျမန္မာအေ၀ေရာက္ၿမိဳ႕၀န္
မ်ားက (၁၁၄) ႏွစ္၊ အဂၤလိပ္မ်ားက (၆၄) ႏွစ္၊ ဂ်ပန္ (၃) ႏွစ္၊ အဂၤလိပ္ ေနာက္ထပ္ျပန္၍(၂) ႏွစ္၊ လြတ္လပ္ေရး
ရၿပီးေသာအခါ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ ဥပေဒ ပုဒ္မ -၆- ျဖင့္ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသေပါင္းစပ္
ခါ ကခ်င္ျပည္နယ္အျဖစ္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
---------------------------------------------------------------------
တုိင္းလုိင္ေခၚ ရွမ္းနီေျမျပန္႔ရွမ္းမ်ား သမုိင္းအစဥ္အဆက္အနက္မွ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားဆက္ႏွင္ ျမန္မာ
မင္းက တုိုက္ရုိက္ခန္႔ထားေသာ ၿမိဳ႕၀န္ဆက္မ်ား
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ သိုဟန္ဘြား ၁၂၇ မွ ၁၆၄ အထိ ၃၇ႏွစ္
၂ သုိေကာ္ဘြား ၁၆၄ မွ ၁၉၀ အထိ ၂၆ႏွစ္
၃ သိုမန္ဘြား ၁၉၀ မွ ၂၅၀ အထိ ၆၀ႏွစ္
၄ သိုၾကည္ဘြား ၂၅၀ မွ ၂၉၁ အထိ ၄၁ႏွစ္
၅ ေစာငွံသား သိုခံဘြား ၂၉၁ မွ ၃၂၇ အထိ ၃၆ႏွစ္
၆ ေစာသိုငွံ ၃၂၇ မွ ၃၇၂ အထိ ၄၅ႏွစ္
၇ ေစာသို၀င္း ၃၇၂ မွ ၄၃၅ အထိ ၆၃ႏွစ္
၈ ေစာစိုၾကည္ ၄၃၅ မွ ၄၇၉ အထိ ၄၄ႏွစ္
၉ သိုရြက္ဘြား ၄၇၉ မွ ၅၂၀ အထိ ၄၁ႏွစ္
၁၀ သိုမိုင္ဘြား ၅၂၀ မွ ၅၇၁ အထိ ၅၁ႏွစ္
၁၁ သိုေကာဘြား ၅၇၁ မွ ၆၁၉ အထိ ၄၈ႏွစ္
၁၂ သိုခံဘြား ၆၁၉ မွ ၆၇၂ အထိ ၅၃ႏွစ္
၁၃ ေစဖတိုး ၆၇၂ မွ ၇၁၄ အထိ ၄၂ႏွစ္
၁၄ သိုေကာဘြား ၇၁၄ မွ ၇၆၇ အထိ ၅၃ႏွစ္
၁၅ ေစာဇာတီ ၇၆၇ မွ ၈၀၂ အထိ ၃၅ႏွစ္
၁၆ သိုလိပ္ဘြား ၈၀၂ မွ ၈၃၄ အထိ ၃၂ႏွစ္
၁၇ ရွင္ေဇယ် ၈၃၄ မွ ၈၆၃ အထိ ၂၉ႏွစ္
၁၈ ကြ်န္းစည္းစား ၈၆၃ မွ ၈၉၇ အထိ ၃၄ႏွစ္
၁၉ ေစာဟြန္မိုင္း ၈၉၇ မွ ၉၂၃ အထိ ၂၆ႏွစ္
၂၀ ေစာထာမိုင္း ၉၂၃ မွ ၉၅၀ အထိ ၂၇ႏွစ္
၂၁ ေစာဟြန္မိုင္း ၉၅၀ မွ ၉၇၈ အထိ ၂၈ႏွစ္
၂၂ ေစာကမ္းမိုင္း ၉၇၈ မွ ၁၀၁၂ အထိ ၃၄ႏွစ္
၂၃ ကြ်န္းစည္သား ေရြပု ၁၀၁၂ မွ ၁၀၅၆ အထိ ၄၄ႏွစ္
၂၄ ေရြေအာင္ ၁၀၅၆ မွ ၁၀၉၁ အထိ ၃၅ႏွစ္
၂၅ ေစာေဟာ္ခမ္း ၁၀၉၁ မွ ၁၁၀၇ အထိ ၁၆ႏွစ္
၂၆ ဧခိုင္ ၁၁၀၇ မွ ၁၁၁၃ အထိ ၆ႏွစ္
၂၇ ေစာငွံခသားငျဖဴ ၁၁၁၃ မွ ၁၁၁၇ အထိ ၄ႏွစ္
၂၈ ငေက်ာ္ ၁၁၁၇ မွ ၁၁၂၅ အထိ ၈ႏွစ္
၂၉ ေစာေဟာ္ခန္းညီ ငခိုင္ ၁၁၂၅ မွ ၁၁၄၀ အထိ ၁၅ႏွစ္

မိုးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ လြဲေလာေက်းရြာ၊ ေရြေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား၏ လက္ေရးမူမွတ္တမ္းမ်ားအရ၊ဲ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၇ မွ ၁၁၄၀ ခုႏွစ္အထိ မိုးေကာင္းၿမိဳ႕ ေစာဘြား(၂၉)ဆက္တိတိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။
မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားဆက္ကုန္ၿပီးေနာက္ ခန္႔အပ္ေသာ ၿမိဳ႕၀န္မ်ား
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကဇ္ ႏွစ္
၁ သိီရိ ရာဇသႀကၤန္ ၁၁၄၀ မွ ၁၁၅၈ အထိ ၁၈ ႏွစ္
၂ မဟာမင္းလွမင္းေခါင္ ၁၁၅၈ မွ ၁၁၅၉ အထိ ၁ ႏွစ္
၃ အတၱပါတ္ျမစ္၀န္ ၁၁၅၈ မွ ၁၁၆၁ အထိ ၂ ႏွစ္
၄ ေနမ်ဳိးသီရိစည္သူ ၁၁၆၁ မွ ၁၁၆၆ အထိ ၅ ႏွစ္
၅ ေရႊေတာင္လက္၀ဲေက်ာ္ ၁၁၆၆ မွ ၁၁၆၈ အထိ ၂ ႏွွစ္
၆ မဟာေနာ္ရထာ ၁၁၆၈ မွ ၁၁၆၉ အထိ ၁ ႏွစ္
ရ ေမာင္ရြန္း ၁၁၆၉ မွ ၁၁ရ၀ အထိ ၁ ႏွစ္
၈ စိႏၱသူ ၁၁၇၀ မွ ၁၁၇၁ ိ ၁ ႏွစ္
၉ သခၤသူ ၁၁ရ၁ မွ ၁၁ရ၃ အထိ ၂ ႏွစ္
၁၀ ေနာ္ရထာ ၁၁၇၃ မွ ၁၁ရ၃ အထိ -
၁၁ သိရေနာ္ရထာ ၁၁ရ၃ မွ ၁၁၇၄ အထိ ၁ ႏွစ္
၁၂ ေရႊေတာင္လက္၀ဲေက်ာ္ ၁၁ရ၄ မွ ၁၁ရ၅ အထိ ၁ ႏွစ္
၁၃ ေနမ်ဳိးသိဒိေက်ာ္ထင္ ၁၁၇၅ မွ ၁၁၇၆ အထိ ၁ ႏွစ္
၁၄ ရဲေက်ာ္ထင္ ၁၁၇၆ မွ ၁၁၈၀ အထိ ၄ ႏွစ္
၁၅ ရဲေခါင္သူရ ၁၁၈၀ မွ ၁၁၈၁ အထိ ၁ ႏွစ္
၁၆ ေနမ်ဳိးမင္းထင္ ၁၁၈၁ မွ ၁၁၈၂ အထိ ၁ ႏွစ္
၁၇ ေနမ်ဳီးမင္းေခါင္ေနာ္ရထာ ၁၁၈၂ မွ ၁၁၈၄ အထိ ၂ ႏွစ္
၁၈ ေနမ်ဳိးမင္းမင္း ၁၁၈၄ မွ ၁၁၈၆ အထိ ၂ ႏွစ္
၁၉ မဟာနႏၵာရာဇာ ၁၁၈၆ မွ ၁၁၈၈ ၂ ႏွစ္
၂၀ သီရိကာဘြား ၁၁၈၈ မွ ၁၁၈၈ -
၂၁ ေနမ်ဳိးေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ၁၁၈၈ မွ ၁၁၈၈ -
၂၂ ေနမ်ဳိးမင္းလွ ၁၁၈၈ မွ ၁၁၈၉ ၁ ႏွစ္
၂၃ ေနမ်ဳိးနႏၵေနာ္ရထာ ၁၁၈၉ မွ ၁၁၉၀ ၁ ႏွစ္
၂၄ မင္းႀကီးမဟာသီလ၀ ၁၁၉၀ မွ ၁၁၉၀ -ႏွစ္
၂၅ မဟာသီရိေက်ာ္ေခါင္ ၁၁၉၀ မွ ၁၁၉၀ -ႏွစ္
၂၆ မဟာသီရီေက်ာ္ထင္ ၁၁၉၀ မွ ၁၁၉၄ ၄ ႏွစ္
၂၇ မဟာေနမ်ဳိးသီရိသီဟသူ ၁၁၉၄ မွ ၁၁၉၇ ၃ ႏွစ္
၂၈ ေနမ်ဳိးမင္းထင္စည္သူ ၁၁၉၇ မွ ၁၁၉၈ ၁ ႏွစ္
၂၉ သီရိသုိိကာဘြား ၁၁၉၈ မွ ၁၁၉၉ ၁ နွစ္
၃၀ ေနမ်ဳိးမဟာမင္းထင္ ၁၁၉၉ မွ ၁၂၀၁ ၂ ႏွစ္
၃၁ မင္းႀကီးမဟာသီရိေက်ာ္ထင္ ၁၂၀၁ မွ ၁၂၀၂ ၁ ႏွစ္
၃၂ ဗန္ေမာ္၏ဘုရားေမာင္ေတာ္ ၁၂၀၂ မွ ၁၂၀၃ ၁ ႏွစ္
၃၃ မင္းႀကီးမဟာသီရိေက်ာ္ထင္ ၁၂၀၃ မွ ၁၂၀၇ ၄ ႏွစ္
၃၄ မင္းႀကီးမဟာမင္းထင္ ၁၂၀၇ မွ ၁၂၀၈ ၁ ႏွစ္
၃၅ မဟာမင္းလွမင္းထင္ေက်ာ္ ၁၂၀၈ မွ ၁၂၁၀ ၁ ႏွစ္ (ဦးမန္း)
၃၆ မဟာမင္းလွမင္းထင္ ၁၂၁၀ မွ ၁၂၁၄ ၄ ႏွစ္ (ဦးက်န္)
၃၇ မဟာမင္းလွမင္းထင္ေက်ာ္ ၁၂၁၄ မွ ၁၂၁၆ ၂ ႏွစ္ (ဦးမန္း)
၃၈ မင္းေက်ာ္မင္းထင္မင္းေခါင္ ၁၂၁၆ မွ ၁၂၂၀ ၄ ႏွစ္ (ဦးယာမ)
၃၉ ၎သား မင္းထင္သီဟရာဇာ ၁၂၂၀ မွ ၁၂၂၀ - ႏွစ္ (ဦးရွင္ႀကီး)
၄၀ မဟာမင္းထင္မင္းေခါင္ ၁၂၂၀ မွ ၁၂၂၁ ၁ ႏွစ္ (ဦးလပ္)
၄၁ မဟာမင္းလွသခၤရာ ၁၂၂၁ မွ ၁၂၂၆ ၅ ႏွစ္ (ဦးေမာင္)
၄၂ မဟာမင္းထင္မင္းရာဇာ ၁၂၂၆ မွ ၁၂၂၈ ၂ ႏွစ္ (ဦးေျပး)
၄၃ မဟာမင္းထင္မင္းေခါင္ ၁၂၂၈ မွ ၁၂၂၉ ၁ ႏွစ္ (ဦးလပ္)
၄၄ မဟာမင္းလွရာဇာေက်ာ္ထင္ ၁၂၂၉ မွ ၁၂၃၀ ၁ ႏွစ္ (ဦးရန္ရွင္း)
၄၅ ေနမ်ဳိးမင္းထင္ရာဇာ ၁၂၃၀ မွ ၁၂၃၁ ၁ ႏွစ္ (ဦးအုန္း)
၄၆ ရာရွိစစ္ကဲ-၂-အခံ-၂ ၁၂၃၁ မွ ၁၂၃၃ ၂ ႏွစ္
၄၇ မင္းထင္အိႏၵေက်ာ္ေခါင္ ၁၂၃၃ မွ ၁၂၃၃ - ႏွစ္
၄၈ မင္းလွသီရိရာဇာ ၁၂၃၃ မွ ၁၂၃၅ ၂ ႏွစ္
၄၉ မင္းထင္သီရိရာဇာ ၁၂၃၅ မွ ၁၂၁၂၃၉ ၄ ႏွစ္
၅၀ ဦးဘုိး ၁၂၃၉ မွ ၁၂၄၂ ၃ ႏွစ္
၅၁ ဦးစီ ၁၂၄၄ မွ ၁၂၄၅ ၁ ႏွစ္
၅၂ ဦးကုလား ၀န္းသုိေစာဘြားဦးေအာင္ျမတ္၏ ဖခင္
၅၃ ၎၏ညီ ဦးသံတြဲ
၅၄ သား ဦးဘုိးေစာ ျမန္မာ့သမုိင္း၀င္ကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးသမား
ဦးဘုိးေစာ၏သားဦးဖုိးခ်ဳံမွာ ယခုမွတ္တမ္းေရးခ်ိန္အထိ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕တြင္ အသက္ထင္ရွားရွိပါသည္။ စသည္ျဖင့္ (၅၄)တိတိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။
သကၠရာဇ္ ၁၂၄၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း ရာဇ၀င္အက်ဥ္းမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္။
သကၠရာဇ္ ၁၂၄၉ ခုႏွစ္ တပုိ႔တြဲလဆန္း (၂)ရက္ (စေနေန႔) ကုလားမင္း မုိးေကာင္းၿမိဳ႕ကုိ ဗန္ေမာ္က အေရပုိင္မင္းက စစ္သား(၈၀၀) ခန္႔ျဖင့္မုိးေကာင္ၿမိဳ႕၀န္ မင္းသီရိရာဇာသႀကၤန္(၁၁၅၈) ခုႏွစ္ အမွတႀ္ကီး ဦးဘုိးေစာ(၁၂၄၉) အထိ ၿမိဳ႕၀န္ဆက္ေပါင္း (၅၄) ဆက္တိတိအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။ ၿမိဳ႕၀န္မ်ားကုိ ျမန္မာဘုရင္ မင္းျမတ္က တုိက္ရုိက္ ခန္႕အပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္၊ လြဲေလာေက်းရြာ ေရႊေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား၏ လက္မူမွတ္တမ္းအရ ကူးယူတင္ျပအပ္ပါသည္။


ေက်းဇူးရွင္း-ခႏၱီးဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးေရးေတာ္မႈေတာ္ေသာ ၀န္းသုိရာဇ၀င္သစ္မွ
၀န္းသုိေစာဘြားမင္းဆက္မ်ား
သုိဟုံဘြားမွအစ ေစာ္ဘြားေပါင္း ၂၆၄ဆက္ ဘြားစားၿပီး မွ ေဂါတမဘုရားမပြင့္မွီ သကၠရာဇ္ၿဖိဳႏုိင္ေသာ မင္းမ်ား ၿဖိဳၾကြင္းသကၠရာဇ္အသစ္ ၃၀၃ ခုႏွစ္တြင္ သင္းလဲ (သုိ႔မဟုတ္) စဥ္းလဲၿမိဳ႕ဟု သမုတ္၍ ေစာဘြားေအာင္ညိဳ မွ
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ ေမာင္ကယ္ ၇၄၄ မွ ၇၅၃ ၉ ႏွစ္
၂ ေစာၾကည္ ၇၅၃ မွ ၇၉၆ ၄၃ ႏွစ္
၃ ေစာေအာင္ညိဳ ၇၉၆ မွ ၇၉၈ ၂ ႏွစ္
၄ ေစာေနာင္မြန္ ၇၉၈ မွ -
၅ ေစာအင္ခမ္း ၉၀၀ မွ ၉၃၅ ၃၅ ႏွစ္
၆ မင္းကတူး ၉၃၅ မွ ၉၃၇ ၂ ႏွစ္
၇ ေစာသုိရဲ ၉၃၇ မွ ၉၆၁ ၂၄ ႏွစ္
၈ ေစာဆုိင္ခမ္း ၉၆၁ မွ ၉၈၁ ၂၀ ႏွစ္
၉ ေစာေကာ္ညိဳ ၉၈၁ မွ ၁၀၀၉ ၂၈ ႏွစ္
၁၀ ေစာႏွင္းအုန္း ၉၈၁မွ ၁၀၀၉ -
၁၁ ေစာစစ္ႏုိင္ ၁၀၀၉ မွ ၁၀၃၃ ၂၄ ႏွစ္
၁၂ ေစာဦးေက်ာ္ ၁၀၃၃ ခုႏွစ္တြင္
စစ္ကဲစားမ်ား
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ ငၾကင္ေဖၚ ၁၀၅၉ မွ ၁၀၆၀ ၁ ႏွစ္
၂ ငစြန္ ၁၀၆၀ မွ ၁၀၆၅ ၅ ႏွစ္
၃ ငၾကင္ျဖဴ ၁၀၆၅ မွ ၁၀၇၆ ၁၀ႏွစ္
တဘန္ေစာ္ဘြားစားမ်ား
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ ငျမတ္ေခါင္ ၁၀၇၆ မွ ၁၁၁၂ ၃၆ႏွစ္
၂ ငေအာင္ျမတ္ ၁၁၁၂ မွ ၁၁၁၄ ၂ ႏွစ္
၃ ငထင္ ၁၁၁၄မွ ၁၁၁၈ ၄ ႏွစ္
၄ ငေအာင္ညိဳ ၁၁၁၈ မွ- -
ၿမိဳ႕ႀကီးစားေခတ္မ်ား
စဥ္ အမည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ ငေတာ္စံ ၁၁၅၈ မွ ၁၁၆၀ ၂ ႏွစ္
၂ ငသာရြဲ ၁၁၆၀ မွ ၁၁၈၉ ၂၉ႏွစ္
၃ ငေရႊသီး ၁၁၈၉ မွ ၁၁၉၅ ၆ ႏွစ္
၄ ငသာ၀ ၁၁၉၅ မွ ၁၁၉၉ ၄ ႏွစ္
၄ ငေရႊသီ ၁၁၉၉ မွ၁၂၀၇ ၈ ႏွစ္
၅ ငစံသစ္ ၁၂၀၇ မွ၁၂၁၁ ၄ ႏွစ္
၆ ငေရႊသား ၁၂၁၁ မွ ၃၃ ႏွစ္
၇ သား- ဦးေအာင္ျမတ္ ၁၂၄၄ မွ
အထက္ပါေနာက္ဆုံးတြင္ပါရွိသည့္ ငေရႊသားဆုိသူမွာ ၀န္းသုိေစာဘြားႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္ ၏ဖခမည္းေတာ္ႀကီး ပင္ေလသည္။ ထုိအခ်ိန္အခါ ေစာ္ႀကီး ဦးေရႊသားမွာ သက္ေတာ္ ၅၆ ႏွစ္ရွိေနၿပီျဖစ္ရာ အသက္ရြယ္ႀကီးျမင့္လာ ၿပီးျဖစ္၍ ၿမိဳ႕ရြာခရုိင္ေန ေပါမုိင္း ထမုံသူႀကီး ေခါင္းႀကီးရြာအုပ္တုိ႔မွစ၍ သေဘာတူညီၾကၿပီး ျမန္မာဘုရင္သီေဘာ မွအစ အရင္းျပဳ၍ မႈးမတ္မ်ားမွ ၁၂၄၄ ခုႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၂ရက္ေန႔တြင္ သားေတာ္ႀကီး သခင္ေအာင္ျမတ္ အား ၀န္းသုိေစာဘြားႀကီးအရာ ခန္႔အပ္ေတာ္မႈေလသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏သမုိင္းျဖစ္စဥ္ကုိ ႏွစ္ပရိေစၦဒေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေဆာက္ရာမွ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတခုလုံး နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္သုိ႔က်ေရာက္ခဲ့ရသည္၊ အထက္ျမန္မာျပည္တုိ႔ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားခ်ီတက္လာရာ ၀န္သုိေစာဘြား ဦးေအာင္ျမတ္ႏွင့္ ဖခင္မုိးေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ ဦးေရႊသား၊ ဦးဘုိးေစာတုိ႔ ဦးေဆာင္ေသာ အထက္ျမန္မာျပည္ ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္၀င္ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား လက္နက္ ဆြဲကုိင္၍ ပထမဦးဆုံးဆန္႔က်င္တုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကသည္။ ဗန္ေမာ္နယ္ဘက္တြင္လည္း ေစာရန္ႏုိင္ ႏွင့္ မုိးလႈိင္း ေစာဘြားႀကီး ဦးခမ္းလႈိင္တုိ႔အင္အားစုမွာလည္း ထင္ရွားေသာနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ေရးမ်ားျဖစ္ခဲ့ ၾကပါ သည္။ ေမာ္လူး (၅)ခရုိင္အင္အား စုလည္းပါ၀င္ ထင္ရွားခဲ့ပါသည္။ အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ သီေပါဘုရင္အား ေန႔ခ်င္းညခ်င္း နန္းခ်ႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္းတုိ႔ ေဒသကုိ (၁၀)ႏွစ္ၾကာ အဂၤလိပ္တုိ႔တုိက္ခုိက္ခဲ့ရသည္။ ထုိတုိက္ပြဲမ်ားတြင္က်ဆုံးေသာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမား မ်ား၏ စစ္သၤခ်ဳိင္းကုိ ဗန္ေမာ္ၿမိဳ႕ သံတဲအနီး၌ ေက်ာက္တုိင္ကဗ်ည္းစာမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ရွမ္းအမ်ဳိးသားေခါင္း ေဆာင္မ်ားသည္ အဂၤလိပ္ကေပးေသာ ရာထူးကိုမယူ၊ လက္နက္မခ်၊ အဖမ္းမခံခဲ့ပါ။ အားမတန္မာန္ေလ်ာ့၍ နယ္ျခားသုိ႔ ေရွာင္သိမ္းသြားခဲ့ၾကရသည္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရမွ အမိျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ျပန္လာႏုိင္ခဲ့ေသာ ၀န္းသုိေစာဘြားႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္၏ စိတ္ဓါတ္ကုိ စံတင္အပ္လွေပသည္ ေနာင္မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအတု ယူရေလာက္ေပသည္။ ျမစ္ႀကီးနား၊ ဗန္ေမာ္၊ မုိးေကာင္း၊ မုိးညွင္း၊ ကသာ၊ ကေလး၊ ဟုမၼလင္း၊ စေသာအထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္း အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တုိ႔အား ကၽြန္ဘ၀တြင္လည္းမပူးေပါင္းခဲ့၊ လြတ္လပ္ရးအတြက္ ဒုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံး၊ ဘီဒီေအ၊ ပီပီအက္ဖ္၊ ဖဆပလ၊ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ပါ၀င္ပူးေပါင္းခဲ့ၾကသည္၊ တုိက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကသည္၊ ထုိေမာ္ကြန္း၀င္မ်ား၏စာရင္းတြင္ အထူးသျဖင့္ တုိင္းလုိင္ေခၚ ရွမ္းနီ ရွမ္းအမ်ဳိးသားမ်ား၏ အမည္ကုိအမ်ားဆုံးေတြ႕ျမင္ၾကရသည္၊ ထင္ရွားေသာပုဂိဳလ္မ်ားအနက္ ဗန္ေမာ္နယ္ဘက္တြင္ ဦးစိန္တုိး၊ ဗုိလ္လွႀကိဳင္ျဖစ္ၿပီး၊ မုိညွင္း၊မုိးေကာင္းနယ္တြင္ သခင္ျပန္႔၊ ဗုိလ္ေအာင္ခုိ၊ ဗုိလ္ထြန္းရင္ တုိ႔သည္ မ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ႏုိင္ငံေတာ္၏အက်ဳိးကုိ တယ္ပုိးခဲ့ေသာ တု္ိင္းလုိင္ေခၚရွမ္းနီ မ်ားျဖစ္၍ ၎တုိ႔သည္ ေမာ္ကြန္း၀င္ ပုဂိဳလ္မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။

ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ ရွိ ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား
ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ေဒသသည္ပတ္ကြိဳင္ေတာင္တန္းႀကီးႏွင့္ ရုိးမေတာင္တန္းမ်ား ၀န္းရံလ်က္ရွိသည္။ ေျမာက္ဘက္တြင္ တိဘက္၊ အေရွ႕ဘက္တြင္နန္ေခ်ာင္ႏုိင္ငံ၊ အေနာက္ဘက္တြင္ မာဂဓေဒသတုိ႔ ေပါက္ေရာက္ ႏိုင္သည္။ (နမ့္တာလုံ )ေခၚ သလႅာ၀တီျမစ္ႏွင့္ (နမ့္က်ဳိ) ေခၚ ဧရာ၀တီတုိ႔ ျမစ္ဖ်ားခံရာေနရာလည္းျဖစ္သည္။ AD- 9 ရာစုတြင္ ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္၌ မုံးေနရွမ္း (တုိင္းမိုိင္းေန)ေရာက္ရွိၿပီးျပစ္သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ား၌ေဖၚျပ သည္။ AD-13 ရာစုတြင္ မုံးေစခြန္ရွမ္း (တုိင္းမုိင္းေဆခြန္) မ်ားေရာက္ရွိလာၿပီး မုံးေနရွမ္းႏွင့္ ေပါင္းမိကာ ခႏၱီးေဒသေနရွမ္း (တုိင္းခႏၱီး)ျဖစ္လာသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားကဆုိသည္
AD-649 ခန္႔တြင္ ေရွ႕ဘက္ နန္ခ်ဳိႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး၏ ရွမ္းျပည္ေထာင္စု (၆)ခုတြင္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ နန္ခ်ဳိ ဧကရာဇ္ ခြန္လူဖုန္း (AD-753-763 )သည္ တုိင္းခမ္းလွည့္လည္ရင္းဟူးေကာင္းလြင္ျပင္သုိ႔ေရာက္ရွိစဥ္ ကဆား၊ ေရႊ၊ ပယင္း၊ ေက်ာက္စိမ္း ရတနာမ်ား ထြက္ရွိသည့္ ခႏၱီးေဒသကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ ဘ႑ာေျမအျဖစ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ပူတာအုိ တြင္ တပ္စခန္းခ်၍ စီစဥ္ခဲ့သည္။
AD-1311 မိုင္းေမ၀္ ေခတ္တြင္လည္း မိုင္းေမာ၀္ ရွမ္းျပည္ေထာင္စု ဧကရာဇ္ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးတြင္ပါ၀င္ခဲ့ သည္၊ မုိးေကာင္း၊(မုိင္းေကာင္)၊ မုိးညွင္း(မုိင္းယန္း)၊ မုိးမိတ္(မုိင္းေမတ္) ေပၚထြန္းလာေသာအခါ မုိးေကာင္း၊ မုိညွင္း မွတဆင့္ ဘ႑ာဆက္ႏုိင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
AD-1864-1852 ကုန္းေဘာင္ေခတ္၊ ပုဂံမင္းလက္ထက္တြင္ ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ေဒသကုိ နယ္(၈)နယ္ခြဲ၍ ေစာဘြား(၇)ဦး ထပ္မံခန္႔ထား အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့သည္။ ထုိနယ္ (၈)နယ္မွာ- ၁။ လုပ္ခြန္နယ္ ၂။ လုံဂ်ိန္းနယ္ ၃။ မင္းနန္းနယ္ ၄။ မန္စယ္နယ္ ၅။ မန္ယက္နယ္ ၆။ မန္စယ္ခြန္နယ္ ၇။ လန္းေတာင္၀္နယ္ ၈။ လန္းေနနယ္ တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။


AD-(1834) ဘႀကီးေတာ္မင္းလက္ထက္တြင္ ေစာ၀္ညီေခါင္ ကုိေစာဘြားအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီး AD-(1861)၌ သာယာ၀တီမင္းက ေစာ၀္အုိက္ အားလည္းေကာင္း၊ AD-(1853)၌ မင္းတုံးမင္းႀကီးက ေစာ၀္လီ အား လည္းေကာင္း ေစာဘြား ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။
စဥ္ အမည္ ခရစၥသကၠရာဇ္ ႏွစ္
၁ ေစာ၀္ညီေခါင္ ၁၈၃၄ မွ ၁၈၅၃
၂ ေစာ၀္အုိက္ ၁၈၅၃ မွ ၁၈၇၆
၃ ေမာင္ဘတူ ၁၈၇၆ မွ ၁၈၇၆
၄ ေမာင္ဘုိးလႈိင္(ေစာ၀္လီ၏သား) ၁၈၇၈ မွ ၁၈၉၁
၅ ေစာ၀္ညီေတာင္(ေစာ၀္လီညီတ၀မ္းကြဲ) ၁၈၉၁ မွ ၁၈၉၂ လူထု၊ၿဗိတိသွ်အစုိးရေပးကသည္
၆ ေစာဟုန္း(ေစာ၀္ညီေတာင္၏သား) ၁၈၉၂ မွ ၁၈၉၄(ရႏွစ္သား ရင္ခြင္ပုိက္ေစာဘြား)
၇ ေစာ၀္နန္းခင္(ေစာ၀္ဟုန္း၏ညီမ) ၁၈၉၄ မွ ၁၈၉၈
၈ ေစာ၀္အုိက္ (အမတ္ႀကီး) ၁၈၉၈ မွ ၁၈၂၇
၉ ေစာ၀္ဘသိန္း(ယာနန္းပန္၏တူ) ၁၈၂၇ မွ ၁၉၃၅
၁၀ ေစာ၀္ျမစိန္(ေစာ၀္အုိက္၏သား) ၁၉၃၅ မွ ၁၉၅၂
ေစာ၀္ျမစိန္သည္ ေစာဘြားအာဏာ စြန္႔သည္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။