ထာ၀ရ ေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီး

ရုုိင္ဖယ္ေသနတ္ႏွင့္ ဆရာ၀န္

- 
ေျမ၀သုန္သည္ ဂုဏ္ျပဳအပ္သည့္ ဧည့္သည္တေယာက္အား ဆီးႀကိဳ၍ ေထြးေပြ႔ထားခဲ့သည္မွာ ၾကာၿပီ။ သူက် ဆံုးခဲ့သည့္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉) ရက္ေန႔မွ။ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ရွိေလၿပီ။ သူကား ဆရာ၀န္တဦး။ သို႔ေသာ္ သူကား ေမာင္းျပန္႐ုိင္ဖယ္ ေသနတ္ကိုသာ ကိုင္၏။

 “လူတေယာက္ခ်င္း ခံစားရတဲ့ ေရာဂါေတြကို ကုရတာထက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအလိုက္ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို ကုသေပးရတာ ပိုအက်ဳိးရွိပါတယ္” သူေျပာခဲ့သည့္ စကားျဖစ္၏။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္ေန႔က က်ဴးဘားႏုိင္ငံ ဟားဗားနားၿမိဳ႕၌ ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။

- ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ သူကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီ ဟူသည္အား အတည္ ျပဳႏုိင္သည္က ေအာက္တုိဘာလ (၁၅) ရက္ေန႔မွ ျဖစ္သည္။ က်ဴးဘားသမၼတ ရဲေဘာ္ႀကီး ဖီဒယ္ ကက္စထ႐ိုမွ အတည္ျပဳ ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ၏ ႐ုပ္အေလာင္းမွ ျဖတ္၍ယူလာခဲ့သည့္ လက္ေမာင္းရင္းမွ ျပတ္ေနသည့္ လက္ႏွစ္ဖက္အားၾကည့္၍ သူကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီဟု အတည္ျပဳခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ၏ အေလာင္းကိုမူ မေတြ႔ခဲ့ၾကရ။ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) အထိ ေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့၏။

 ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ (၁၂) ရက္တြင္မွပင္ သူ၏ ႐ုပ္အေလာင္း အား ေျမ၀သုန္အတြင္းမွ ျပန္လည္ တူးေဖာ္ရရွိေတာ့၏။

ဘုိးလီးဗီးယားႏုိင္ငံ “ဗယ္ရီဂရန္ေဒသ” ေလယာဥ္ကြင္းငယ္ေလး အနီးမွ ျဖစ္သည္။ က်င္းငယ္အတြင္း၌ ႐ုပ္အ ေလာင္း အ႐ိုးစု (၇)စုအား ေတြ႔ရ၏။ အ႐ုိးစု အမွတ္ (၂)က လက္ေမာင္းရင္းမွေန၍ လႊႏွင့္ တုိက္ျဖတ္ထားျခင္း ခံရသျဖင့္ လက္ႏွစ္ဖက္စလံုး မရွိ။ ဒီအင္ေအ စစ္ေဆးမႈျပဳ၍ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့၏။
 သူကား ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ၾကာမွပင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ “ဆန္တာကလာရာၿမိဳ႕” ရွိ သူ၏ ဂူဗိမာန္အတြင္း ကိုယ္အဂၤါ စံုလင္စြာႏွင့္ လဲေလ်ာင္းရေတာ့၏။

- သူႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ႔၀န္းက်င္၏ မွတ္ခ်က္အျမင္မ်ားမွ သူ႔အား ေတြ႔ရမည္။ ျပင္သစ္အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ “ယန္ေပါဆတ္” က သူ႔အား “က်ေနာ္တုိ႔ေခတ္ရဲ႕ အၿပီးအျပည့္ အစံုဆံုး လူသား” ဟူ၍ မွတ္ခ်က္ေပး၏။ အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံ ေမရီလင္းအင္စတီက်ဴက သူ႔အား “ကမၻာေပၚတြင္ နာမည္ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ၂၀-ရာစု ၏ သေကၤတတခု” ဟု သတ္မွတ္၏။ သူ၏ ရဲေဘာ္ႀကီး က်ဴးဘားသမၼတ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုကမူ သူ႔အား “သူဟာ သူ႔ရဲ႕ အ က်င့္စာရိတၱ၊ သူ႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္၊ သူ႔ရဲ႕ႀကံ့ခုိင္မႈနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရာမွာ စိိတ္အားထက္သန္မႈေတြကို ထားရစ္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ တခြန္းတည္း အတုိခ်ဳပ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္သူ႔ရဲ႕စံနမူနာေတြကို က်ေနာ္တို႔အတြက္ ထားခဲ့တာ ျဖစ္တယ္”

- 
သူ႔အား အားဂ်င္တီးနား နုိင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ “ေဗြႏုိဇာရီၿမိဳ႕” မွ မုိင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေ၀းသည့္ “႐ိုစာရီယိုၿမိဳ႕” တြင္ ေမြးဖြားခဲ့၏။ “႐ိုစာရီယိုၿမိဳ႕” က “ပါရာနာ” ျမစ္၏ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚေဒသတြင္ တည္ရွိသည့္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ စိုစြတ္၏။ အစဥ္အျမဲ ေအးခဲ၍ ေနသည္။

 သူကား ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ ဇြန္ (၁၄) ရက္ေန႔ဖြားျဖစ္သည္။

 ေမာင္ႏွမ (၅) ေယာက္အနက္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဖခင္ အာနက္စ္စတုိ ေဂြဗားယာလင္(ခ်္)က အင္ဂ်င္နီယာ တဦးျဖစ္ၿပီး မိခင္က စီလီယာ ဆာနာျဖစ္၏။ သူကား ငယ္ စဥ္က ခ်ဴခ်ာ၏။ ပန္းနာရင္ၾကပ္သည္ တဦး။  ေအးလွ်င္ ပန္းနာေ၀ဒနာက ထၿပီ။ ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါ ရွိေပမယ့္ သူကား အားကစားဖက္တြင္လည္း ထူးခြၽန္ခဲ့၏။ “ရဂၢဘီပြဲ” မ်ားတြင္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ကစားတတ္သည္။ ဖခင္က သူ႔အား ငယ္စဥ္ကပင္ ေသနတ္ပစ္ သင္ေပး၏။ စစ္တုရင္ ကစားနည္း သင္ေပး၏။ သူသည္ စစ္တုရင္ ကစားရာတြင္လည္း ထူးခၽြန္သူတဦး ျဖစ္ခဲ့သလုိ ေသနတ္ပစ္ရာတြင္လည္း…ထူးခၽြန္ခဲ့သည္။

- 
သူက ငယ္စဥ္ကပင္ စာအုပ္ပံုအၾကား၌ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူဟု ဆုိရမည္။ ဖခင္၏ ကိုယ္ပိုင္ စာၾကည့္ခန္းတြင္ စာအုပ္ ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ၏။ စာၾကည့္တုိက္ငယ္ေလး တခုပမာ။ “ဂ်က္လန္ဒန္” ၊ ”“ဂ်ဴးလဘန္း”၊ “ဆစ္ဂမန္ဖ ႐ိုက္”၊ “ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္” တုိ႔အား ငယ္စဥ္ကပင္ ဖတ္ခဲ့ရ၏။ သူက ကဗ်ာကိုလည္း အ႐ူးအမူး စြဲလန္း၏။ “ပက္ဘလိုနီရူးဒါ” ၏ ကဗ်ာမ်ားအား အာဂံုေဆာင္ ႏုိင္သည္အထိ ဖတ္ခဲ့၏။ ဖခင္က လက္၀ဲ၀ါဒီ တဦးျဖစ္၍ သူ႔ဖခင္၏ စာၾကည့္ခန္းတြင္ ကားမတ္ခ္၏ က်မ္းမ်ားက ရွိၿပီးျဖစ္သည္။ သူ ေလ့လာခြင့္ရခဲ့၏။

- ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ သူ “ေဗြႏိုဇာရီး” တကၠသိုလ္တြင္ ေဆးပညာ သင္ယူခဲ့သည္။ ထုိတကၠသိုလ္ မွပင္ ေဒါက္တာ ဘြဲ႔ ရရွိခဲ့၏။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ ေဆးတကၠသုိလ္ တက္ေနရင္း ခြင့္ယူ၍ သူငယ္ခ်င္းတဦးႏွင့္ အတူ ေမာ္ေတာ္ဆုိင္ကယ္ တစီးႏွင့္ လက္တင္ အေမရိကတုိက္ တလႊား ခရီးႏွင္၏။ ခ်ီလီသို႔ ေရာက္၏။ ခ်ီလီမွသည္ ပီ႐ူး၊ အီေကြေဒါ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ထုိမွ ဗင္နီးဇြဲလား...။

 ဤခရီးစဥ္မွ သူသည္ လက္တင္အေမရိကရွိ ျပည္သူတုိ႔၏ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ လူတန္းစား မညီမွ်မႈမ်ားအား ေတြ႔ခဲ့ သည္။ ဤခရီးစဥ္ အေၾကာင္းအား သူကိုယ္တုိင္ စာျပန္ေရး၏။ “ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ဒုိင္ယာရီ” ဟူ၍ စာအုပ္ အျဖစ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ စေရးသည္မွာ စပိန္ဘာသာႏွင့္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္၍ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ထုိစာအုပ္အားမွီး၍ ႐ုပ္ရွင္ ျပန္႐ိုက္၏။

 

- 
၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ အာဂ်င္းတီးနား အစုိးရက ဆရာ၀န္မ်ားအား အတင္းအက်ပ္ အမႈထမ္းခိုင္း၏။ သူက လူတ ေယာက္ခ်င္း ခံစားေနရသည့္ ေ၀ဒနာအား မကုသခ်င္။ ဤတြင္ သူသည္ အာဂ်င္းတီးနားမွ တိမ္းေရွာင္ ထြက္ခဲ့ေတာ့၏။ ပီး႐ူး၊ အီေကြေဒါ၊ ပနားမား၊ ေကာ္စတာရီကာ၊ နီကာရာဂြား၊ ဟြန္ဒူးရပ္စ္၊ အဲလ္ဘာလဗာဒို၊ ဂြာတီမာလာတို႔မွ မကၠဆီကိုသို႔ ေရာက္၏။ မကၠဆီကိုတြင္ သူသည္ က်ဴးဘားမွ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ အုပ္စုႏွင့္ ေတြ႔၏။ ေပါင္းမိ၏။ ထုိစဥ္က ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ အုပ္စုအား“၂၆J” ရဲေဘာ္မ်ားဟု ေခၚၾကသည္။

 ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔၏ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားက က်ဴးဘား အာဏာရွင္ “ဖူလ္ဂ်င္စီယုိ ဘာတစၥတာ” အစိုးရအား လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမား လူငယ္မ်ား။ မကၠဆီကိုတြင္ပင္ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္အတူ သူ စစ္သင္တန္းတက္ခဲ့၏။ သင္တန္းဆရာက မကၠဆီကိုမွ ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္းတဦး။ သင္တန္းမႉး ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္း “အယ္ဘာတိုေဘးယို”က မွတ္ခ်က္ျပဳ၏။ “သူသည္ သင္တန္းသားမ်ားအား လံုးအနက္ အထူးခၽြန္ဆံုးျဖစ္သည္” ဟူ၍။





- ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ ႏုိ္၀င္ဘာလ (၂) ရက္ေန႔တြင္ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္အတူ သူသည္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံသို႔ ၀င္ခဲ့ၾက၏။ Gramma အမည္ရွိ ေမာ္ေတာ္ငယ္ တစီးႏွင့္။ မုိင္ ၁၃၀ ေက်ာ္ေ၀းသည့္ ပင္လယ္ ခရီးအား ႏွင္ၾက၏။ ရဲေဘာ္ရွစ္ က်ိပ္ႏွင့္ တေယာက္။ ဓားေကာက္သ႑ာန္ က်ဴးဘားကြၽန္းေပၚသို႔ ေရာက္၏။ မၾကာ က်ဴးဘားအာဏာရွင္ တပ္မ်ားႏွင့္ တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ တုိက္ပြဲအေျဖက မေကာင္း။ သူတုိ႔ဘက္မွ ရဲေဘာ္ (၆၉) ေယာက္ က်ဆံုး ကုန္၏။ သူ၊ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုႏွင့္ ရဲေဘာ္(၁၂)ေယာက္သာ က်န္ေတာ့၏။ အငတ္ငတ္ အျပတ္ျပတ္။ ၾကံခင္း မ်ားအတြင္း ပုန္းေနၾက၏။ ႀကံမ်ား စုတ္ရင္းသာ အာဟာရ ျဖည့္ေန ၾကရသည္မွာ ရက္သတၱပတ္ခန္႔ ၾကာ၏။ ဤမွ သူတုိ႔ အာဏာရွင္အား ျပန္တုိက္၏။ ေမာင္းျပန္႐ုိင္ဖယ္ (၁၂) လက္။ လူ(၁၂)ေယာက္ႏွင့္။



- က်ဴးဘားႏိုင္ငံ “ဆီအဲယားေမထရာ” ေတာင္တန္းမ်ားေပၚမွာ သူတုိ႔ လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ တည္ေဆာက္၏။ သူပုန္စခန္းဖြင့္၏။ ေအာင္ေျမ။

 သူသည္ ထုိေဒသမွစ၍ လူထုအတြင္း ေဆးခန္းမ်ား ဖြင့္၏။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္၏။ ဤတြင္ သူ သည္ ေမာင္းျပန္႐ိုင္ဖယ္အား လက္မွကိုင္ရင္း လူထုအား ေဆးကုသ၏။ လူတေယာက္ခ်င္း၏ ေ၀ဒနာအား သက္သာေစရန္ ေဆာင္႐ြက္သလို လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ခံစားေနရေသာ ေ၀ဒနာကိုလည္း ကု၏။ လူထုမွ ေထာက္ခံ လာသည္။ ေတာ္လွန္ေရး သည္ ျမင့္တက္၍ လာ၏။ ဒီလႈိင္းမ်ားသဖြယ္ အားႏွင့္ မာန္ႏွင့္၊ အဆံုး၌ က်ဴးဘား အာဏာရွင္အစိုးရ က်ဆံုးရ၏။

- 
က်ဴးဘား ေတာ္လွန္ေရးတြင္ က်ဴးဘား မဟုတ္ေသာ သူသည္ ရဲေဘာ္ႀကီး ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ ၾသဇာအာဏာ အရွိဆံုးပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္လာ၏။ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ၏ ျပန္လည္ ထူေထာင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အဓိက တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ လူတန္းစားမဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသစ္ဆီသို႔ ခ်ီတက္ရာတြင္ သူသည္ စီးပြားေရးရာအပိုင္း၌ အဓိက ပဲ့နင္းႀကီးအျဖစ္ ေမာင္းႏွင္ခဲ့ရသည္။ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသံုး ေငြစကၠဴေပၚ၌ သူ႔လက္မွတ္ထိုးေပးရ၏။ ထုိစဥ္က GATT (ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ အခြန္အေကာက္ဆုိင္ရာ အေထြေထြ သေဘာတူညီခ်က္အဖြဲ႔) အစည္းအေ၀းပြဲမ်ား သို႔ သူတက္ေရာက္ခဲ့ရသည္။ သံလြင္ေရာင္ စစ္၀တ္စံု၊ ေျပာက္က်ား ယူနီေဖာင္းႏွင့္...။



- ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကား စစ္ေအးတုိက္ပြဲ အရွိန္အျမင့္မားဆံုး ကာလဟု ဆုိရမည္။ ဆိုဗီယက္တုိ႔၏ ဒံုးက်ည္မ်ားအား က်ဴးဘားတြင္ တည္ေဆာက္မည္။ အေမရိကန္က သေဘာမတူ။ ဤတြင္ တင္းမာမႈက ႀကီးမား၍လာ၏။ ႏ်ဴက လီးယားစစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေလမည္လား။ ကက္စထ႐ိုႏွင့္ ခ႐ူးေရွာ့ ဆက္ဆံေရးက အထူးေကာင္းမြန္၏။

- 
၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ သူသည္ ႏိုင္ငံတကာ ခရီးစဥ္မ်ားသြား၍ သံခင္းတမန္ ခင္းမ်ားအား ခင္းက်င္း၏။ ျပင္သစ္၊ အီဂ်စ္၊ အယ္ဂ်ီရီယား၊ ဂါနာ၊ ဂီနီ၊ မာလီ၊ ဒါဟိုမီ၊ ကြန္ဂို၊ အုိင္ယာလန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္သစ္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔။

ထုိစဥ္က ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္တုိ႔က သေဘာတရားအရ ကြဲလြဲေနၾကခ်ိန္ျဖစ္သည္။ သူက သေဘာတရားအရတြင္ “ေမာ္” တုိ႔ႏွင့္ တူ၏။ ဤအတုိင္းပင္ သူ႔ခရီးစဥ္မ်ားအတြင္း ေျပာဆုိေဆြးေႏြး၏။ က်ဴး ဘားေခါင္းေဆာင္တဦး ေျပာျခင္းျဖစ္၍ က်ဴးဘားသေဘာထားဟု ကမၻာက ျမင္ၾက၏။ ဤတြင္ သူ႔အေပၚ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ ညီအစ္ကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေတာ့။ သူတုိ႔ ညီအစ္ကိုက “ခ႐ူးေရွာ့”ႏွင့္ နီးစပ္သူ။ သူခရီးစဥ္အၿပီး “ဟားဗားနား” သို႔ ျပန္ေရာက္၏။ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ ညီအစ္ကိုႏွင့္ သူ၏ဆက္ဆံေရးက ေအးေအးစက္စက္။ မၾကာ သူ က်ဴးဘားမွ ေပ်ာက္သြားခဲ့ေတာ့၏။ အားလံုးအားစြန္႔လႊတ္၍...။

- 
အာဖရိကတုိက္ရွိ ကြန္ဂို-ကင္ရွာဆား ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲအတြင္း သူ ေသနတ္ကိုင္၍ ေရာက္သြား၏။ အာဖရိက ေတာနက္ႀကီးအတြင္း ေျပာက္က်ားစစ္ ဆင္ေနေတာ့၏။ ရာသီဥတုက ဆုိးသည္။ ထုိစဥ္က သူအသက္သည္ (၃၈) ႏွစ္ခန္႔ရွိၿပီ။ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေ၀ဒနာက ျပန္ထ၍လာၿပီ။ ဆုိးဆိုး၀ါး၀ါး။ မရေတာ့။ သူ အနားယူရသည္။ အ နားယူစဥ္ ကာလအတြင္း “ကြန္ဂို ဒုိင္ယာရီ” အား ေရးခဲ့သည္။ သူ၏ ေတာ္လွန္ေရးကာလ ကြန္ဂိုအေတြ႔အၾကံဳမ်ား။

- ထုိ႔ေနာက္ သူသည္ ဘိုလီးဗီးယားအစုိးရအား ေတာ္လွန္ရန္ ဘုိလီဗီးယားသို႔ ထြက္ခဲ့၏။ သူႏွင့္ ရဲေဘာ္ (၁၇) ေယာက္။ ဗီယက္နမ္ ရဲေဘာ္မ်ားလည္း ပါသည္။ ၿပီးလွ်င္ လက္တင္အေမရိကမွ ရဲေဘာ္မ်ား။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ (၇)ရက္ေန႔တြင္ သူႏွင့္ ရဲေဘာ္မ်ား ဘုိလီးဗီးယားႏိုင္ငံ ယူဂို(ခ်ဴရီ) ေတာင္ၾကား အတြင္းသို႔ ၀င္ ခဲ့ၾက၏။ ႐ိုင္ဖယ္ ေသနတ္မ်ားႏွင့္။ 

ေခ်ာင္း႐ိုးငယ္အား ျဖတ္ၾက၏။ ဤတြင္ ၀ိုင္း၀န္း ပစ္ခတ္မႈအား သူတုိ႔ ႐ုတ္တရက္ ခံလုိက္ၾကရ၏။ သူ ဦးေဆာင္သည့္ ေျပာက္က်ားမ်ား ဘုိလီးဗီးယား စစ္တပ္၏ ခ်ဳံခိုတုိက္ခိုက္ျခင္းအား ခံၾကရၿပီ။ အက်အဆံုးက မ်ားသည္။ သူလည္း ထိ၏။ ဆုတ္၍ မရ။ တက္၍ မရ။ ေနာက္ဆံုး သူ ဘုိလီးဗီးယား စစ္တပ္၏ ဖမ္းဆီးျခင္းအား ခံလုိက္ရ၏။



- ၁၉၆၇ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉)ရက္ေန႔။
 ဘုိလီးဗီးယားႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ေ၀းကြာလြန္းသည့္ “ဗယ္လီဂရန္ေဒၿမိဳ႕” ေလယာဥ္ကြင္းငယ္၏ အနီးတြင္ ဘုိလီးဗီးယားစစ္တပ္သည္ ဒဏ္ရာႏွင့္ စစ္သံု႔ပန္းတဦးအား ေနာက္ျပန္ လက္ထိပ္ခတ္၍ ထားသည္။ လက္ထိပ္ခတ္ ခံထားရသည့္ စစ္သံု႔ပန္းသည္ ဘုိလီးဗီးယား စစ္သားမ်ား၏ အေရွ႕၌ မတ္မတ္ရပ္၍ ေနသည္။ စစ္သားမ်ားက စစ္သံု႔ပန္းအား ေမာင္းျပန္ ႐ုိင္ဖယ္ေသနတ္မ်ားႏွင့္ ခ်ိန္ထား၏။ စစ္သံု႔ပန္းက စစ္သားမ်ားအား သူ၏ စူးရွေသာ မ်က္လံုးမ်ားႏွင့္ ၾကည့္၏။

 အမိန္႔သံထြက္လာ၏။
 ယမ္းေပါက္ကြဲသံမ်ား ဆူညံ၍ သြားသည္။

ယမ္းေညႇာ္နံ႔တုိ႔က ေလယာဥ္ကြင္းအနီး မႊန္၍ေနသည္။ စစ္သံု႔ပန္း သည္ တေျဖးေျဖး ေပ်ာ့ေခြ၍ က်သြားသည္။ ေသြးတုိ႔က ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔မွ ယိုစီး၍ ထြက္လာသည္။ ၿပီးလွ်င္ ဘုိလီးဗီးယား စစ္သားမ်ားက ေသြးအလူးလူးႏွင့္ လဲေနေသာ အေလာင္း၏ လက္ႏွစ္ဖက္အား လက္ေမာင္းရင္းမွ လႊႏွင့္တုိက္၍ ျဖတ္ၾက၏။ ထုိေနာက္ ေလယာဥ္ကြင္း အနီးတြင္ပင္ လက္မပါေသာ ခႏၶာကိုယ္အား က်င္းတူး၍ ျမဳပ္ႏွံလုိက္ၾကေတာ့၏။



- မပုပ္မသိုးရန္ ေဆးရည္ စိမ္ထားသည့္ လက္ႏွစ္ဖက္အား ဘိုလီးဗီးယားအစုိးရမွ က်ဴးဘားသမၼတ ဖီဒယ္
ကက္စထ႐ိုထံသို႔ပို႔လိုက္၏။


၁၉၆၇ခုႏွစ္ေအာက္တုိဘာလ(၁၅)ရက္။
 ဤလက္ႏွစ္ဖက္အား ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုသည္ ျမင္သည္ႏွင့္ သိ၏။ သူႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးမ်ားအတြင္း လက္တြဲခဲ့ သည့္ လက္မ်ား။ မလြဲႏိုင္။သူ…။သူ…။ 
“အာနက္စ္တို ေဂြဗားရား ဒီလာဆနာ” သို႔မဟုတ္ “ေခ်”။
 ေခ်ဟူသည္က…..စပိန္ဘာသာအရ “ရဲေဘာ္၊ ရဲဘက္”ဟူ၍ျဖစ္သည္။
 “ေျမ၀သုန္ေရ ...
ဂုဏ္ျပဳအပ္တဲ့
ဧည့္သည္ တေယာက္ကို
ဆီးႀကိဳေပေတာ့ ...”

(ေအာ္ဒင္)

(ေခတ္ၿပိဳင္ ဂ်ာနယ္မွ ေရႊအိမ္စည္၏ေဆာင္းပါအား ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)



(၁)
ေျမ၀သုန္သည္ ဂုဏ္ျပဳအပ္သည့္ ဧည့္သည္တေယာက္အား ဆီးႀကိဳ၍ ေထြးေပြ႔ထားခဲ့သည္မွာ ၾကာၿပီ။ သူက် ဆံုးခဲ့သည့္ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉) ရက္ေန႔မွ။ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ရွိေလၿပီ။ သူကား ဆရာ၀န္တဦး။ သို႔ေသာ္ သူကား ေမာင္းျပန္႐ုိင္ဖယ္ ေသနတ္ကိုသာ ကိုင္၏။

“လူတေယာက္ခ်င္း ခံစားရတဲ့ ေရာဂါေတြကို ကုရတာထက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအလိုက္ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို ကုသေပးရတာ ပိုအက်ဳိးရွိပါတယ္” သူေျပာခဲ့သည့္ စကားျဖစ္၏။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္ေန႔က က်ဴးဘားႏုိင္ငံ ဟားဗားနားၿမိဳ႕၌ ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။


(၂)
၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ သူကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီဟူသည္အား အတည္ျပဳႏုိင္သည္က ေအာက္တုိဘာလ (၁၅) ရက္ေန႔မွျဖစ္သည္။

က်ဴးဘားသမၼတ ရဲေဘာ္ႀကီး ဖီဒယ္ ကက္စထ႐ိုမွ အတည္ျပဳ ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ၏ ႐ုပ္အေလာင္းမွ ျဖတ္၍ယူလာခဲ့သည့္ လက္ေမာင္းရင္းမွ ျပတ္ေနသည့္ လက္ႏွစ္ဖက္အားၾကည့္၍ သူကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီဟု အတည္ျပဳခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ သူ၏ အေလာင္းကိုမူ မေတြ႔ခဲ့ၾက ရ။ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) အထိ ေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့၏။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ (၁၂) ရက္တြင္မွပင္ သူ၏ ႐ုပ္အေလာင္း အား ေျမ၀သုန္အတြင္းမွ ျပန္လည္ တူးေဖာ္ရရွိေတာ့၏။

ဘုိးလီးဗီးယားႏုိင္ငံ “ဗယ္ရီဂရန္ေဒသ” ေလယာဥ္ကြင္းငယ္ေလး အနီးမွ ျဖစ္သည္။ က်င္းငယ္အတြင္း၌ ႐ုပ္အ ေလာင္း အ႐ိုးစု (၇)စုအား ေတြ႔ရ၏။ အ႐ုိးစု အမွတ္ (၂)က လက္ေမာင္းရင္းမွေန၍ လႊႏွင့္ တုိက္ျဖတ္ထားျခင္း ခံရသျဖင့္ လက္ႏွစ္ဖက္စလံုး မရွိ။ ဒီအင္ေအစစ္ေဆးမႈျပဳ၍အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့၏။သူ...။

သူကား ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ၾကာမွပင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ “ဆန္တာကလာရာၿမိဳ႕” ရွိ သူ၏ ဂူဗိမာန္အတြင္း ကိုယ္အဂၤါ စံုလင္စြာႏွင့္ လဲေလ်ာင္းရေတာ့၏။

(၃)
သူႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ႔၀န္းက်င္၏ မွတ္ခ်က္အျမင္မ်ားမွ သူ႔အား ေတြ႔ရမည္။

 ျပင္သစ္အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ “ယန္ေပါဆတ္” က သူ႔အား “က်ေနာ္တုိ႔ေခတ္ရဲ႕ အၿပီးအျပည့္အစံုဆံုး လူသား” ဟူ၍ မွတ္ခ်က္ေပး၏။ အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံ ေမရီလင္းအင္စတီက်ဴက သူ႔အား “ကမၻာေပၚတြင္ နာမည္ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ၂၀-ရာစု ၏ သေကၤတတခု” ဟု သတ္မွတ္၏။ သူ၏ ရဲေဘာ္ႀကီး က်ဴးဘားသမၼတ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုကမူ သူ႔အား “သူဟာ သူ႔ရဲ႕ အ က်င့္စာရိတၱ၊ သူ႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္၊ သူ႔ရဲ႕ႀကံ့ခုိင္မႈနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရာမွာ စိိတ္အားထက္သန္မႈေတြကို ထားရစ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။
 တခြန္းတည္း

အတုိခ်ဳပ္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္သူ႔ရဲ႕စံနမူနာေတြကိုက်ေနာ္တို႔အတြက္ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္”

(၄)
သူ႔အား အားဂ်င္တီးနားနုိင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ “ေဗြႏုိဇာရီၿမိဳ႕” မွ မုိင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေ၀းသည့္ “႐ိုစာရီယိုၿမိဳ႕” တြင္ ေမြးဖြားခဲ့၏။ “႐ိုစာရီယိုၿမိဳ႕” က “ပါရာနာ” ျမစ္၏ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚေဒသတြင္ တည္ရွိသည့္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ စိုစြတ္၏။ အစဥ္အျမဲ ေအးခဲ၍ ေနသည္။

သူကား ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ ဇြန္ (၁၄) ရက္ေန႔ဖြားျဖစ္သည္။ ေမာင္ႏွမ (၅) ေယာက္အနက္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဖခင္ အာနက္စ္စတုိ ေဂြဗားယာလင္(ခ်္)က အင္ဂ်င္နီယာ တဦးျဖစ္ၿပီး မိခင္က စီလီယာ ဆာနာျဖစ္၏။ သူကား ငယ္ စဥ္က ခ်ဴခ်ာ၏။

ပန္းနာရင္ၾကပ္သည္တဦး။ ေအးလွ်င္ ပန္းနာေ၀ဒနာက ထၿပီ။ ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါ ရွိေပမယ့္ သူကား အားကစားဖက္တြင္လည္း ထူးခြၽန္ခဲ့၏။ “ရဂၢဘီပြဲ” မ်ားတြင္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ကစားတတ္သည္။ ဖခင္က သူ႔အား ငယ္စဥ္ကပင္ ေသနတ္ပစ္ သင္ေပး၏။ စစ္တုရင္ ကစားနည္း သင္ေပး၏။ သူသည္ စစ္တုရင္ ကစားရာတြင္လည္း ထူးခၽြန္သူတဦး ျဖစ္ခဲ့သလုိ ေသနတ္ပစ္ရာတြင္လည္း…။

(၅)
သူက ငယ္စဥ္ကပင္ စာအုပ္ပံုအၾကား၌ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူဟု ဆုိရမည္။ ဖခင္၏ ကိုယ္ပိုင္ စာၾကည့္ခန္းတြင္ စာအုပ္ ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ၏။ စာၾကည့္တုိက္ငယ္ေလး တခုပမာ။ “ဂ်က္လန္ဒန္” ၊ ”“ဂ်ဴးလဘန္း”၊ “ဆစ္ဂမန္ဖ ႐ိုက္”၊ “ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္” တုိ႔အား ငယ္စဥ္ကပင္ ဖတ္ခဲ့ရ၏။ သူက ကဗ်ာကိုလည္း အ႐ူးအမူး စြဲလန္း၏။ “ပက္ဘလိုနီရူးဒါ” ၏ ကဗ်ာမ်ားအား အာဂံုေဆာင္ ႏုိင္သည္အထိ ဖတ္ခဲ့၏။ ဖခင္က လက္၀ဲ၀ါဒီ တဦးျဖစ္၍ သူ႔ဖခင္၏ စာၾကည့္ခန္းတြင္ ကားမတ္ခ္၏ က်မ္းမ်ားက ရွိၿပီးျဖစ္သည္။ သူ ေလ့လာခြင့္ရခဲ့၏။




(၆)
၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ သူ “ေဗြႏိုဇာရီး” တကၠသိုလ္တြင္ ေဆးပညာ သင္ယူခဲ့သည္။ ထုိတကၠသိုလ္မွပင္ ေဒါက္တာ ဘြဲ႔ ရရွိခဲ့၏။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ ေဆးတကၠသုိလ္ တက္ေနရင္း ခြင့္ယူ၍ သူငယ္ခ်င္းတဦးႏွင့္ အတူ ေမာ္ ေတာ္ဆုိင္ကယ္ တစီးႏွင့္ လက္တင္အေမရိကတုိက္တလႊား ခရီးႏွင္၏။ ခ်ီလီသို႔ ေရာက္၏။ ခ်ီလီမွသည္ ပီ႐ူး၊ အီေကြေဒါ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ထုိမွ ဗင္နီးဇြဲလား...။

ဤခရီးစဥ္မွ သူသည္ လက္တင္အေမရိကရွိ ျပည္သူတုိ႔၏ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ လူတန္းစား မညီမွ်မႈမ်ားအား ေတြ႔ခဲ့ သည္။ ဤခရီးစဥ္ အေၾကာင္းအား သူကိုယ္တုိင္ စာျပန္ေရး၏။ “ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ဒုိင္ယာရီ” ဟူ၍ စာအုပ္ အျဖစ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ စေရးသည္မွာ စပိန္ဘာသာႏွင့္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္၍ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ထုိစာအုပ္အားမွီး၍ ႐ုပ္ရွင္ ျပန္႐ိုက္၏။

(၇)
၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ အာဂ်င္းတီးနား အစုိးရက ဆရာ၀န္မ်ားအား အတင္းအက်ပ္ အမႈထမ္းခိုင္း၏။ သူက လူတ ေယာက္ခ်င္း ခံစားေနရသည့္ ေ၀ဒနာအား မကုသခ်င္။ ဤတြင္ သူသည္ အာဂ်င္းတီးနားမွ တိမ္းေရွာင္ ထြက္ခဲ့ေတာ့၏။ ပီး႐ူး၊ အီေကြေဒါ၊ ပနားမား၊ ေကာ္စတာရီကာ၊ နီကာရာဂြား၊ ဟြန္ဒူးရပ္စ္၊ အဲလ္ဘာလဗာဒို၊ ဂြာတီမာလာတို႔မွ မကၠဆီကိုသို႔ ေရာက္၏။ မကၠဆီကိုတြင္ သူသည္ က်ဴးဘားမွ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ အုပ္စုႏွင့္ ေတြ႔၏။ ေပါင္းမိ၏။ ထုိစဥ္က ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ အုပ္စုအား“၂၆J”ရဲေဘာ္မ်ားဟုေခၚၾကသည္။

ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔၏ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားက က်ဴးဘား အာဏာရွင္ “ဖူလ္ဂ်င္စီယုိ ဘာတစၥတာ” အစိုးရအား လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမား လူငယ္မ်ား။ မကၠဆီကိုတြင္ပင္ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္အတူ သူ စစ္သင္တန္းတက္ခဲ့၏။ သင္တန္းဆရာက မကၠဆီကိုမွ ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္းတဦး။ သင္တန္းမႉး ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္း “အယ္ဘာတိုေဘးယို”က မွတ္ခ်က္ျပဳ၏။ “သူသည္ သင္တန္းသားမ်ားအား လံုးအနက္ အထူးခၽြန္ဆံုးျဖစ္သည္” ဟူ၍။



(၈)
၁၉၅၆ ခုႏွစ္ ႏုိ္၀င္ဘာလ (၂) ရက္ေန႔တြင္ “၂၆ J” ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္အတူ သူသည္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံသို႔ ၀င္ခဲ့ၾက၏။ Gramma အမည္ရွိ ေမာ္ေတာ္ငယ္ တစီးႏွင့္။ မုိင္ ၁၃၀ ေက်ာ္ေ၀းသည့္ ပင္လယ္ခရီးအား ႏွင္ၾက၏။ ရဲေဘာ္ရွစ္ က်ိပ္ႏွင့္ တေယာက္။ ဓားေကာက္သ႑ာန္ က်ဴးဘားကြၽန္းေပၚသို႔ ေရာက္၏။ မၾကာ က်ဴးဘားအာဏာရွင္ တပ္မ်ားႏွင့္ တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။

တုိက္ပြဲအေျဖက မေကာင္း။ သူတုိ႔ဘက္မွ ရဲေဘာ္ (၆၉) ေယာက္ က်ဆံုး ကုန္၏။ သူ၊ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုႏွင့္ ရဲေဘာ္(၁၂)ေယာက္သာ က်န္ေတာ့၏။ အငတ္ငတ္ အျပတ္ျပတ္။ ၾကံခင္း မ်ားအတြင္း ပုန္းေနၾက၏။ ၾကံမ်ား စုတ္ရင္းသာ အာဟာရ ျဖည့္ေန ၾကရသည္မွာ ရက္သတၱပတ္ခန္႔ ၾကာ၏။ ဤမွ သူတုိ႔ အာဏာရွင္အား ျပန္တုိက္၏။ ေမာင္းျပန္႐ုိင္ဖယ္ (၁၂) လက္။လူ(၁၂)ေယာက္ႏွင့္။

(၉)
က်ဴးဘားႏိုင္ငံ “ဆီအဲယားေမထရာ” ေတာင္တန္းမ်ားေပၚမွာ သူတုိ႔ လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ တည္ေဆာက္၏။ သူပုန္စခန္းဖြင့္၏။ ေအာင္ေျမ။

သူသည္ ထုိေဒသမွစ၍ လူထုအတြင္း ေဆးခန္းမ်ား ဖြင့္၏။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္၏။

ဤတြင္ သူ သည္ ေမာင္းျပန္႐ိုင္ဖယ္အား လက္မွကိုင္ရင္း လူထုအား ေဆးကုသ၏။ လူတေယာက္ခ်င္း၏ ေ၀ဒနာအား သက္သာေစရန္ ေဆာင္႐ြက္သလို လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ခံစားေနရေသာ ေ၀ဒနာကိုလည္း ကု၏။ လူထုမွ ေထာက္ခံလာသည္။ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ျမင့္တက္၍ လာ၏။ ဒီလႈိင္းမ်ားသဖြယ္ အားႏွင့္ မာန္ႏွင့္၊ အဆံုး၌ က်ဴးဘား အာဏာရွင္အစိုးရ က်ဆံုးရ၏။

(၁၀)
က်ဴးဘား ေတာ္လွန္ေရးတြင္ က်ဴးဘားမဟုတ္ေသာ သူသည္ ရဲေဘာ္ႀကီး ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ ၾသဇာအာဏာ အရွိဆံုးပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္လာ၏။ က်ဴးဘားႏုိင္ငံ၏ ျပန္လည္ထူေထာင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အဓိက တာ ၀န္ယူခဲ့သည္။ လူတန္းစားမဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသစ္ဆီသို႔ ခ်ီတက္ရာတြင္ သူသည္ စီးပြားေရးရာအပိုင္း၌ အဓိက ပဲ့နင္းႀကီးအျဖစ္ ေမာင္းႏွင္ခဲ့ရသည္။ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသံုး ေငြစကၠဴေပၚ၌ သူ႔လက္မွတ္ထိုးေပးရ၏။ ထုိစဥ္က GATT (ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ အခြန္အေကာက္ဆုိင္ရာ အေထြေထြ သေဘာတူညီခ်က္အဖြဲ႔) အစည္းအေ၀းပြဲမ်ား သို႔ သူတက္ေရာက္ခဲ့ရသည္။ သံလြင္ေရာင္ စစ္၀တ္စံု၊ ေျပာက္က်ား ယူနီေဖာင္းႏွင့္...။



(၁၁)
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကား စစ္ေအးတုိက္ပြဲ အရွိန္အျမင့္မားဆံုး ကာလဟု ဆုိရမည္။ ဆိုဗီယက္တုိ႔၏ ဒံုးက်ည္မ်ားအား က်ဴးဘားတြင္ တည္ေဆာက္မည္။ အေမရိကန္က သေဘာမတူ။ ဤတြင္ တင္းမာမႈက ႀကီးမား၍လာ၏။ ႏ်ဴက လီးယားစစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေလမည္လား။ ကက္စထ႐ိုႏွင့္ ခ႐ူးေရွာ့ ဆက္ဆံေရးက အထူးေကာင္းမြန္၏။

(၁၂)
၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ သူသည္ ႏိုင္ငံတကာ ခရီးစဥ္မ်ားသြား၍ သံခင္းတမန္ ခင္းမ်ားအား ခင္းက်င္း၏။ ျပင္သစ္၊ အီဂ်စ္၊ အယ္ဂ်ီရီယား၊ ဂါနာ၊ ဂီနီ၊ မာလီ၊ ဒါဟိုမီ၊ ကြန္ဂို၊ အုိင္ယာလန္ႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္သစ္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔။

ထုိစဥ္က ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္တုိ႔က သေဘာတရားအရ ကြဲလြဲေနၾကခ်ိန္ျဖစ္သည္။ သူက သေဘာတရားအရတြင္ “ေမာ္” တုိ႔ႏွင့္ တူ၏။ ဤအတုိင္းပင္ သူ႔ခရီးစဥ္မ်ားအတြင္း ေျပာဆုိေဆြးေႏြး၏။ က်ဴး ဘားေခါင္းေဆာင္တဦး ေျပာျခင္းျဖစ္၍ က်ဴးဘားသေဘာထားဟု ကမၻာက ျမင္ၾက၏။ ဤတြင္ သူ႔အေပၚ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ ညီအစ္ကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေတာ့။ သူတုိ႔ ညီအစ္ကိုက “ခ႐ူးေရွာ့”ႏွင့္ နီးစပ္သူ။ သူခရီးစဥ္အၿပီး “ဟားဗားနား” သို႔ ျပန္ေရာက္၏။ ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုတုိ႔ ညီအစ္ကိုႏွင့္ သူ၏ဆက္ဆံေရးက ေအးေအးစက္စက္။ မၾကာ သူ က်ဴးဘားမွ ေပ်ာက္သြားခဲ့ေတာ့၏။ အားလံုးအားစြန္႔လႊတ္၍...။

(၁၃)
အာဖရိကတုိက္ရွိ ကြန္ဂို-ကင္ရွာဆား ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲအတြင္း သူ ေသနတ္ကိုင္၍ ေရာက္သြား၏။ အာဖရိက ေတာနက္ႀကီးအတြင္း ေျပာက္က်ားစစ္ ဆင္ေနေတာ့၏။ ရာသီဥတုက ဆုိးသည္။ ထုိစဥ္က သူအသက္သည္ (၃၈) ႏွစ္ခန္႔ရွိၿပီ။ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေ၀ဒနာက ျပန္ထ၍လာၿပီ။ ဆုိးဆိုး၀ါး၀ါး။ မရေတာ့။ သူ အနားယူရသည္။ အ နားယူစဥ္ ကာလအတြင္း “ကြန္ဂို ဒုိင္ယာရီ” အား ေရးခဲ့သည္။ သူ၏ ေတာ္လွန္ေရးကာလ ကြန္ဂိုအေတြ႔အၾကံဳမ်ား။

(၁၄)
ထုိ႔ေနာက္ သူသည္ ဘိုလီးဗီးယားအစုိးရအား ေတာ္လွန္ရန္ ဘုိလီဗီးယားသို႔ ထြက္ခဲ့၏။ သူႏွင့္ ရဲေဘာ္ (၁၇) ေယာက္။ ဗီယက္နမ္ ရဲေဘာ္မ်ားလည္း ပါသည္။ ၿပီးလွ်င္ လက္တင္အေမရိကမွ ရဲေဘာ္မ်ား။

 ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ (၇)ရက္ေန႔တြင္ သူႏွင့္ ရဲေဘာ္မ်ား ဘုိလီးဗီးယားႏိုင္ငံ ယူဂို(ခ်ဴရီ) ေတာင္ၾကားအတြင္းသို႔ ၀င္ ခဲ့ၾက၏။ ႐ိုင္ဖယ္ ေသနတ္မ်ားႏွင့္။ 

ေခ်ာင္း႐ိုးငယ္အား ျဖတ္ၾက၏။ ဤတြင္ ၀ိုင္း၀န္းပစ္ခတ္မႈအား သူတုိ႔ ႐ုတ္တရက္ ခံလုိက္ၾကရ၏။ သူ ဦးေဆာင္ သည့္ ေျပာက္က်ားမ်ား ဘုိလီးဗီးယား စစ္တပ္၏ ခ်ဳံခိုတုိက္ခိုက္ျခင္းအား ခံၾကရၿပီ။ အက်အဆံုးက မ်ားသည္။ သူလည္း ထိ၏။ ဆုတ္၍ မရ။ တက္၍ မရ။ ေနာက္ဆံုး သူ ဘုိလီးဗီးယား စစ္တပ္၏ ဖမ္းဆီးျခင္းအား ခံလုိက္ရ၏။

(၁၅)
၁၉၆၇ခုႏွစ္ေအာက္တုိဘာလ(၉)ရက္ေန႔။
ဘုိလီးဗီးယားႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ေ၀းကြာလြန္းသည့္ “ဗယ္လီဂရန္ေဒၿမိဳ႕” ေလယာဥ္ကြင္းငယ္၏ အနီးတြင္ ဘုိလီးဗီးယားစစ္တပ္သည္ ဒဏ္ရာႏွင့္ စစ္သံု႔ပန္းတဦးအား ေနာက္ျပန္ လက္ထိပ္ခတ္၍ ထားသည္။

လက္ထိပ္ခတ္ ခံထားရသည့္ စစ္သံု႔ပန္းသည္ ဘုိလီးဗီးယား စစ္သားမ်ား၏ အေရွ႕၌ မတ္မတ္ရပ္၍ ေနသည္။ စစ္သားမ်ားက စစ္သံု႔ပန္းအား ေမာင္းျပန္႐ုိင္ဖယ္ေသနတ္မ်ားႏွင့္ခ်ိန္ထား၏။ စစ္သံု႔ပန္းက စစ္သားမ်ားအား သူ၏ စူးရွေသာ မ်က္လံုးမ်ားႏွင့္ ၾကည့္၏။

အမိန္႔သံထြက္လာ၏။
ယမ္းေပါက္ကြဲသံမ်ား ဆူညံ၍ သြားသည္။ ယမ္းေညႇာ္နံ႔တုိ႔က ေလယာဥ္ကြင္းအနီး မႊန္၍ေနသည္။ စစ္သံု႔ပန္း သည္ တေျဖးေျဖး ေပ်ာ့ေခြ၍ က်သြားသည္။

 ေသြးတုိ႔က ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔မွ ယိုစီး၍ ထြက္လာသည္။ ၿပီးလွ်င္ ဘုိ လီးဗီးယား စစ္သားမ်ားက ေသြးအလူးလူးႏွင့္ လဲေနေသာ အေလာင္း၏ လက္ႏွစ္ဖက္အား လက္ေမာင္းရင္းမွ လႊႏွင့္တုိက္၍ ျဖတ္ၾက၏။ ထုိေနာက္ ေလယာဥ္ကြင္း အနီးတြင္ပင္ လက္မပါေသာ ခႏၶာကိုယ္အား က်င္းတူး၍ ျမဳပ္ႏွံလုိက္ၾကေတာ့၏။

(၁၆)
မပုပ္မသိုးရန္ ေဆးရည္ စိမ္ထားသည့္ လက္ႏွစ္ဖက္အား ဘိုလီးဗီးယား အစုိးရမွ က်ဴးဘားသမၼတ ဖီဒယ္
ကက္စထ႐ို ထံသို႔ပို႔လိုက္၏။ 


၁၉၆၇ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၁၅)ရက္။ 
ဤလက္ႏွစ္ဖက္အား ဖီဒယ္ကက္စထ႐ိုသည္ ျမင္သည္ႏွင့္ သိ၏။ သူႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး မ်ားအတြင္း လက္တြဲခဲ့ သည့္ လက္မ်ား။ မလြဲႏိုင္။သူ…။သူ…။
“အာနက္စ္တို ေဂြဗားရား ဒီလာဆနာ” သို႔မဟုတ္ “ေခ်”။
 ေခ်ဟူသည္က…..စပိန္ဘာသာအရ “ရဲေဘာ္၊ရဲဘက္” ဟူ၍ျဖစ္သည္။
“ေျမ၀သုန္ေရ ...
ဂုဏ္ျပဳအပ္တဲ့ 
ဧည့္သည္ တေယာက္ကို 
ဆီးႀကိဳေပေတာ့ ...”


(ေအာ္ဒင္)


(ေခတ္ၿပိဳင္ ဂ်ာနယ္မွ ေရႊအိမ္စည္၏ေဆာင္းပါအား ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)