သွ်မ္းနီလူငယ္: ခႏၱီးသွ်မ္း(တုိင္းခႏၲီး)

Ãခႏၱီးသွ်မ္း (တုိင္းခႏၲီး)

ျမန္မာအစ -တေကာင္းက ဟုဆုိရာ၌ တေကာင္းသည္ သွ်မ္းဘာသာစကားျဖစ္ သည္။ တာ-ဆိပ္ကမ္း ၊ ေကာင္း - အစုအပုံ ျဖစ္၍ “စုပုံသည္” ဟုအဓိပၸာယ္ရွိသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိဆင္းသက္ၿပီး “အစုလုက္အပုံလုိက္ ေနထုိင္ရာဆိပ္ကမ္း” ဟု ဆုိလု္ိရင္းျဖစ္သည္။ တေကာင္းသည္ သွ်မ္းတုိ႔ မွည့္ေခၚခဲ့ေသာအမည္၊ သွ်မ္းတိုိ႔စတင္ ေနထုိင္ခဲ့ၿပီး သွ်မ္းတုိ႔ တည္ခဲ့ေသာၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ တေကာင္သုိ႔ “သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိး အဘိရာဇာ” မေရာက္မီကပင္ သွ်မ္းတုိ႔ေရာက္ရွိ ေနထုိင္ၿပီးျဖစ္သည္။

ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ေဒသသည္-“ပတ္ကြိဳင္ေတာင္”တန္းႀကီးႏွင့္ ရုိးမ ေတာင္တန္းမ်ား ၀န္းရံလ်က္ ရွိိသည္။ ေျမာက္ဘက္တြင္ ေခၚ တိဘက္၊ အေရွ႕ ဘက္တြင္ နန္ေခ်ာင္ႏုိင္ငံ၊ အေနာက္ဘက္တြင္ မာဂဓေသဒတုိ႔ ေပါက္ေရာက္ႏုိင္သည္။ ေခၚသလႅာ၀တီျမစ္ႏွင့္ ေခၚ ဧရာ၀တီျမစ္ဖ်ားခံရာေနရာလည္းျဖစ္ သည္။

AD -9 ရာစုတြင္ ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္၌ မုံးေနသွ်မ္း မ်ားေရာက္ရွိေန ၾကၿပီးျဖစ္သည္ ဟုမွတ္တမ္းမ်ား၌ေဖာ္ျပသည္။ သွ်မ္းတုိ႔သည္ ခရစ္မေပၚမီကပင္ “ေ၀သာ လီ၊ ဆာဒီယ၊ တိဘက္”သုိ႔ ေရာက္ၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ထုိကာလႏွင့္ တစ္ခ်ိန္တည္း၌ပင္ ဟူးေကာင္းလြင္သုိ႔ေရာက္ရွိလာၾကေပသည္။

AD -13 ရာစုတြင္ “မုံးေစခြန္သွ်မ္းမ်ား ေရာက္ရွိလာၿပီး မုံးေနသွ်မ္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိကာ ခႏၲီးသွ်မ္းေခၚ ခႏၲီးေဒသေနသွ်မ္း” ျဖစ္လာသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားကဆုိသည္။ ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ေဒသမွ ထြက္ခြာခဲ့ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕မွာ လတၱီတြဒ္ ၂၆ ံ ၃၆” ႏွင့္ ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၆ ံ ၃၀” ၾကား၊ ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကားရွိ နိမ္ျပင္ (Neng Pyin ) ေဒသတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့သူမ်ားလည္းရွိသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ေတာင္ဘက္ ပယင္းတြင္းရွိရာ သုိ႔ေရာက္ရွိၿပီး၊ အခ်ဳိ႕မွာ ကင္းေတာ္၊ တာရုိး ႏွင့္ ခႏၲီး (ယခု ခႏၲီး)သုိ႔ ေရာက္ရွိသြားၾကသည္။ ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္ရွိ သွ်မ္းႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးသည္ AD -649 တြင္ အေရွ႕ဘက္ နန္ ခ်ဳိသွ်မ္းႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး၏ သွ်မ္းျပည္ေထာင္စု (6) ခုတြင္ပါ၀င္ခဲ့သည္ နန္ခ်ဳိ ဧရာဇ္ ခြန္လူဖုန္း (AD -753 – 763 ) သည္ တုိင္းခမ္း လွည့္လည္ရင္း ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္သုိ႔ ေရာက္ရွိစဥ္ပ ဆား၊ ေရႊ၊ ပယင္း၊ ေက်ာက္စိမ္းရတနာမ်ား ထြက္ရွိသည့္ ခႏၲီးေဒသကုိ ႏုိင္ငံ ေတာ္ဘ႑ာေျမအျဖစ္ ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ပူတာအုိ တြင္တပ္စခန္းခ်၍ စီစဥ္ခဲ့သည္။

AD -1311 မုိင္းေမာ၀္ ေခတ္တြင္လည္း မုိင္းေမာ၀္ သွ်မ္းျပည္ေထာင္စု ဧကရာဇ္ ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး တြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ မုိးေကာင္း (Mo Gaung မုိးညွင္း ( Moh Nyin ) တုိ႔မွတဆင့္ အခြန္ဘ႑ာဆက္ ႏုိင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ တုိင္းခႏၲီး၊ တုိင္းလွ်ဲန္ ”တုိ႔သည္ မိမိ၏ဘုရင္(စ၀္ဖွလုံ) မ်ားျဖင့္ ျပည့္စုံခုိင္မာေသာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား အျဖစ္ အရွည္သျဖင့္ ရပ္တည္ခဲ့ပါသည္။
တုိင္းခႏၲီး၊ တုိင္လွ်ဲန္ တုိ႔သည္ နန္ခ်ဳိဟုေခၚေသာ သွ်မ္းဧကရာဇ္ႏုိင္ငံႀကီးမွ ရွစ္ရာစု၀န္းက်င္က ယခုေနထုိင္ရာေဒသသုိ႔ “နန္ခ်ဳိမွ” ထပ္မံအင္အားျဖည့္ေရာက္ရွိျခင္းျဖစ္သည္။ နန္ခ်ဳိသွ်မ္း ဧကရာဇ္ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး သည္ယခုအာသံေခၚ “အဟြမ္ႏုိင္ငံ”ထိေရာက္ေအာင္ က်ယ္ျပန္႔ႀကီးမားခဲ့သည္။ Dorathy Woodman, Trager, တုိ႔၏မွတ္တမ္း စာအုပ္အရလည္းေကာင္း၊ တရုတ္မွတ္တမ္း၊ သွ်မ္းမွတ္တမ္း (မြန္ဂုိမင္းမွတ္တမ္း)အရ လည္းေကာင္း၊ နန္ခ်ဳိ သွ်မ္းအင္ပါရာႀကီးသည္ ေလာႏိုင္ငံ၊ ခ်ိမ္းမုိင္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဧရာ၀တီ၊ အာသံ၊ ဟူးေကာင္းေဒသ တုိ႔ကုိ စုစည္းေပါင္းစပ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္ဟု မွတ္တမ္းပါရွိသည္။
သွ်မ္းနီမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ သက္၀င္ယုံၾကည္ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ (2)တြင္ “စကုေဒသ”သည္ AD 1120 မွစ၍ ခႏၲီးသွ်မ္းတုိ႔ ေနထုိင္ရာေဒသ ျဖစ္ေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇ၀င္တြင္ ပုဂံေက်ာက္စာမ်ား၌ “ခႏၲီး”ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကုိ အႀကိမ္ (20)ထက္မနည္း ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္၊၎ခႏၱီးသွ်မ္းမ်ားသည္လည္း အျခားသွ်မ္းနီးတူ ဗုဒၶဘာသာ သက္၀င္ယုံၾကည္ၾက သူမ်ားျဖစ္သည္။

ခႏၱီးေဒသမွ ႀကိမ္ဘုရားေစတီ Â

ခႏၱီးသွ်မ္း(သုိ႔မဟုတ္)တုိင္းခမ္းတီး ဟူေသာ ေ၀ၚဟာရမွာ ခမ္း သည္ သွ်မ္းဘာသာ ( ေရႊ )တီး သည္ သွ်မ္းဘာသာ ( ေနရာ ) ထုိ႔ေၾကာင့္ (ေရႊေနရာ မွာ ေနထုိင္ေသာ သွ်မ္း) မ်ားဟု အဓိပါပၸါယ္ရပါသည္။

၎ ခႏၱီး၊ သွ်မ္းနီ ကဒူး၊ ကဏန္းတုိ႔ ေရွးယခင္က သွ်မ္းေဘာင္းဘီကုိ ၀တ္ဆင္ ခဲ့ၾကေသာ္လည္း အင္း၀ သွ်မ္းေခတ္မွ စ၍ စစ္တုိက္ထြက္လွ်င္ သွ်မ္းေဘာင္းဘီရွည္ ၀တ္ဆင္၍ နန္းတြင္းႏွင့္ အိမ္တြင္ ေနေသာအခါ နန္း၀တ္ နန္းစားအျဖစ္ ေတာင္ရွည္ပုဆုိးကုိ အသုံးျပဳလာခဲ့မွ ယေန႔တုိင္၀တ္ဆင္ ေနၾကသည္ဟုသိရသည္။

စုိင္းဆန္အုိက္ေရး ဆုိမိသားစုႏွင့္ တုိင္းလ်ဲန္(သွ်မ္းႏွီ)ႏွင့္ ခႏၱီးမွ ထုတ္ႏွတ္ တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ကေလးၿမိဳ႕ (သွ်မ္းအေခၚ ကာေလၿမိဳ႕)

ကေလးၿမိဳ႕ကုိ ခ်င္းတြင္းျမစ္ အေနာက္ မုိင္ ၂၀ (၃၂.၁၈၆၈ ကီလုိမီတာ) သွ်မ္းေတြက “ကာေလ” (ကေလး) အမည္ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီး တၿမိဳ႕ ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သည္။ တရုတ္က က်ိယလီ လုိ႔ေခၚပါသည္။ ၿမိဳ႕ ရုိးႏွစ္ထပ္ ”နဲ႔ က်ဳံးကုိ အခုထိ ေတြ႔ႏုိင္ပါေသးတယ္၊ ဒီၿမိဳ႕ကုိ ျမန္မာတြက AD- 1370 ေလာက္ကပဲ ေရးမွတ္ထားပါတယ္။ တရုတ္ကလည္း AD-1406-7 ကစၿပီး ကေလးရဲ႕ မုိးညွင္း (Meng-Yang) စစ္၊ ျမန္မာ ( Mientien ) စစ္ေၾကာင္းေတြ ေရးထားေၾကာင္းသိရွိရသည္။ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းရဲ႕ ဘာသာေဗဒခရီး (ဒီဇင္ဘာ ၁၉၅၄)

ခႏၱီးသွ်မ္းမ်ား အသုံးစြဲေသာစာ