အဂၤလိပ္ျမန္မာ တတိယ စစ္ပြဲျဖစ္ၿပီးေနာက္ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္၌ ရတနာပံု ေရႊမႏၲေလးမွ သွ်မ္းေသြးတမတ္ပါသူ သီေပါမင္းႏွင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး စုဖုရားလတ္တို႔အား သူရိယ သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ရတနာဂီရိ သို႔ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ သြားသည္။
၁၈၈၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ လတ္မင္းႀကီး ဒပ္ဖရင္ အမိန္႔ျပန္တမ္း ထုတ္ျပန္သည္မွာ "ဝိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီး၏ အမိန္႔အရ သီေပါမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ပုိင္နက္ ေဒသ အားလုံးသည္ သီေပါမင္း လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေတာ့၍ အရွင္သခင္ဘုရင္မႀကီး၏ ပုိင္နက္တြင္ တစိတ္ တေဒသ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အရွင္သခင္ ဘုရင္မႀကီး၏ အလုိေတာ္ အတုိင္း ထုိေဒသမ်ားကို အိႏၵိယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ႏွင့္ ဘုရင္ခံတုိ႔က အခါအား ေလ်ာ္စြာ ခန္႔အပ္သြားမည့္ အရာရွိမ်ားမွ တဆင့္ စီရင္ အုပ္ခ်ဳပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာအပ္သည္" ဟု ျဖစ္ေလသည္။
သုိ႔ေပမဲ့ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စုေဒသ မ်ားအားႏိွမ္ႏွင္း၍ မေသးေျခ (ဆယ္စုႏွစ္၀က္ေက်ာ္ခန္႔မွ တည္ၿငိမ္သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရသိရသည္။ ၁၈၈၆ ခု၊ မတ္လ ၁ ရက္မွ စ၍ ၁၉၃၇ ခု၊ ဧၿပီလ ၁ရက္ေန႔ထိ ယေန႔သွ်မ္းျပည္မွ တပါး အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တ၀န္းလုံးသည္ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ ျပည္နယ္အျဖစ္ ရပ္တည္ ေလေတာ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္
အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၿဗိတိသွ် အင္ပုိင္ယာအတြင္းသုိ႔ သြတ္သြင္းေၾကာင္း တရာ၀င္ ေၾကညာေလသည္။ ၀ီတုိရိယ စတက္က်ဴ ဥပေဒ ၃၃၊ အခန္း ၁၊ အခန္းခြဲ (ခ) အရအထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တုိက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ယတိျပတ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ေလသည္။
၁၉၃၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ၌ ဥေရာပတြင္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီးစတင္ျဖစ္ပြားေလသည္။ ထုိစစ္ႀကီးတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ပါ၀င္တုိက္ခုိက္ေနသျဖင့္ အခက္အခဲႀကဳံေတြ႔ေနရသည္။ ထုိအခါ ၿဗိတိသွ်တုိ႔လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ႀကဳိးပမ္းေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔အဖုိ႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ေကာင္းရခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ အခြင့္အခါေကာင္းႏွင့္ ႀကဳံႀကိဳက္စဥ္ သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း သခင္ျမ ဦးေဆာင္ေသာ “တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ”သည္။
“အဂၤလိပ္အခက္ ဗမာ့အခ်က္” ဟုေၾကြးေၾကာ္ကာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္း ေဆာက္ရြက္ေနေသာ အင္အားစုမ်ား စည္းလုံးညီညြတ္စြာျဖင့္ ဘုံရန္သူ ၿဗိတိသွ်အား လက္တြဲ၍ တုိက္ပြဲ၀င္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ အင္အားစုမ်ားတြင္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္၊ အထက္ျမန္မာျပည္ ဗန္ေမာ္နယ္ဘက္တြင္ ဦးစိန္တုိး၊ ဗုိလ္လွႀကိဳင္ျဖစ္ၿပီး၊ မုိးညွင္း၊ မုိးေကာင္းနယ္တြင္ သခင္ျပန္႔၊ ဗုိလ္ေအာင္ခုိ၊ ဗုိလ္ထြန္းရင္ တုိ႔သည္ မ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အက်ဳိးကုိ တယ္ပုိးခဲ့ေသာ တု္ိင္းလ်ဲန္ေခၚသွ်မ္းနီ မ်ားျဖစ္၍ ၎တုိ႔သည္ ေမာ္ကြန္း၀င္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။
ဤရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္အား စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားရန္ ဟုိင္နန္ႏွင့္ ထုိင္၀မ္သုိ႔ ဦးေဆာင္ဥိီးရြက္ျပဳ ေခၚေဆာင္သြားသူမွာ သခင္ေအာင္ဆန္းေခၚ ဗုိလ္ေတဇ ျဖစ္သည္။
စစ္သင္တန္း တက္ေရာက္ရန္ လြယ္ကူကူျဖင့္ သြားေရာက္ ခဲ့ရသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ သခင္ေအာင္ဆန္း ကုိယ္တုိင္ ရုပ္ဖ်က္၍ သြားခဲ့ရသည္။
(၁)ဧဟိေကာ (၂)ဗုိလဇင္ေယာ္ (၃)ဗုိျမင့္ေဆြ
(၄)ဗုိလ္ေစာေႏွာင္(၅)ဗိုလ္ဥာဏ (၆)ဗုိလ္မင္းေရာင္း (၇)ဗုိလ္မုိးညိဳ (၈)ဗုိလ္ဗလ
(၉)ဗုိလ္ေအာင္(၁၀)မိဇုကာနီ (၁၁)သခင္ထြန္းအုပ္ (၁၂)ကုိဒါမ (၁၃)ဗုိေစာေအာင္ (၁၄)ဗုိလ္ေန၀င္း
တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္ေျမာက္ေရး သမုိင္းတြင္ အထင္ကရ အဓိကအခန္း က႑တြင္ပါ၀င္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ား ၎တို႔၏ မိဘမ်ားသည္တခ်ိန္က မႈဆယ္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထု္ိင္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းအေခၚ(၀မ့္နား)သုိ႔ ေျပာင္းသြားၾကသည္။
ဗုိလ္မိုးညိဳ
အမည္အရင္း ကုိေက်ာ္စိန္ျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္ေက်ာ္စိန္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာ သင္တန္းတက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ တကာဟရွိ ျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ခံယူရာတြင္ ဗုိလ္မုိးညဳိျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္မုိးညိဳကို ၆ ေအာက္တုိဘာ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရြာ၌ ဦးဘရွင္၊ ေဒၚေငြတင္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမြးဖြားသည္ သွ်မ္းျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕စိန္ဂြန္းေက်ာင္း (ယခု လသာ အ-ထ-က ၂)တြင္ ဒသမတန္းထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္အင္းစိန္ ခရီးသည္တင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လုပ္ငန္း ေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးသုိ႔ ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ႏွစ္ျခမ္းကြဲသားေသာအခါ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး တြင္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုး၏ တာ၀န္ေပးအပ္ခ်က္အရ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ သခင္သစ္ (ဗုိလ္ေစာေနာင္) ႏွင့္အတူ ထုိင္းႏုိင္ငံ မွတစ္ဆင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသြားေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ မဲေဆာက္တြင္ အဖမ္းခံရ၍ မဲေဆာက္အခ်ဳပ္ခန္းတြင္ ႏွစ္ရက္ၾကာ အခ်ဳပ္ခံရၿပီး ျပည္ႏွင္ဒဏ္ခံရ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္ခဲ့ရသည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္သည့္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ စတတၳအသုတ္ႏွင့္ အတူ ၈ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ကုိရီယုမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္၊ ၂၄ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရွဴးကၽြန္း နာဂါဆကီးၿမိဳ႕ အနီးရွိ ေရတပ္စခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္္ဆင့္ ဟာကုိနီေတာင္ေပၚစခန္းၿမိဳ႕သုိ႔ သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွဟုိင္နန္ ကၽြန္းသုိ႔ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ ဟုိင္နန္ကၽြန္းတြင္ စစ္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း မခ်ီတက္မီ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ေန၀င္းေခါင္းေဆာင္ေသာ ျပည္တြင္းသူပုန္အဖြဲ႔တြင္ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းခံရသည္။ ျပည္တြင္းသူပုန္အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ၀င္ေရာက္ခဲ့ရာ ၂ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ဗုိလ္မွဴးႀကီးေန၀င္း၊ ဗုိုလ္လင္းယုန္တုိ႔ႏွင့္အတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပုံ ပါတီႏွင့္ ဆက္သြယ္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မင္းလွၿမိဳ႕၊ ပဲခူးၿမိဳ႕၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႏွင့္ ေရႊဘုိၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ စစ္ပညာသင္တန္းမ်ား သင္ၾကားေပးျခင္း၊ စစ္လက္နက္ငယ္ သင္တန္းေပးျခင္းမ်ားေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္၊ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ ေရးကာလ တုိင္း ၇ (သရက္၊ အာလံ၊ မေကြး၊ မင္းဘူး) တြင္ စက္မႈလက္မႈတပ္ရင္း ၂ ကုိဦး စီးကာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကုိ ေတာ္လွန္တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မသန္မစြမ္းရဲေဘာ္ ေဟာင္းရိပ္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အျဖစ္ေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္။၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာလြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေနာက္ဆုံးက႑၌ ကုိယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးလြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား ႀကိဳးပမ္း ေဆာက္ရြက္မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္း၀င္ (ပထမအဆင့္) တံဆိပ္ ခ်ီးျမွင့္ဂုဏ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၉ ဧၿပီ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သည္။
ဗုိလ္ေစာေအာင္
အမည္ရင္းကုိေငြျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္ေငြ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာ သင္တန္းတက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ ကတ္ဆုရာ ျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ ခံေရာတြင္ ဗုိေစာေအာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေအာင္ကုိ ၂၈ ဧၿပီ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရြာ၌ ဦးဘုးညြန္႔ ေဒၚေရႊမွတ္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမးဖြားသည္။ သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဗုဒၶ၀င္ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္တြင္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ သတၱမတန္းအထိ ပညာသင္ၾကား ခဲ့သည္။
၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးသုိ႔ ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေသာ အခါ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ျခင္းခံရသည္။ သခင္ေငြသည္ တုိင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မိခင္ႏွင့္တကြ ဇနီးႏွင့္သား သံေယာဇဥ္မ်ားအား ျဖတ္ေတာ္က္၍ ၈ ဇူလုိက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ စတုတတၳအသုတ္ႏွင့္အတူ ကုိရီယူမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၂၄ ဇူလုိက္လ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရွဴးကၽြန္း နဂါးစကီးၿမိဳ႕အနီးရွိ ေရတပ္စခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ဟာကုနီေတာင္ေပၚစခန္းၿမိဳ႕သုိ႔သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွ ဟုိင္နန္ကၽြန္း သုိ႔ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဟုိင္နန္ကၽြန္းႏွင့္ တုိင္၀မ္ကၽြန္းတုိ႔တြင္ စစ္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ခ်ီတက္ကာၿဗိတိ သွ်တပ္မ်ားကုိ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေအာင္ သည္ ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ား စခန္းခ်ထားေသာ ေရႊက်င္ၿမိဳ႕ကုိ ခ်ီတက္တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္စဥ္က်ဆုံးခဲ့သည္။ ၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ေနာက္ဆုံးက႑၌ ကိုယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္းအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ (တတိယဆင္) တံဆိပ္ခ်ီးျမင့္ ဂုဏ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ေရြက်င္ၿမိဳ႕သိမ္း တုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲစဥ္ ၂၆ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ေန႔လယ္ ၁၁နာရီတြင္က်ဆုံးခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းခ်ီတက္ကာ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ရာ၌ စစ္ေျမျပင္တြင္ အာဇာနည္ သူရဲေကာင္းပီသစြာ ပထမဆုံးက်ဆုံးသြားေသာ ရဲေဘာ ္္္သုံးက်ိပ္၀င္ျဖစ္သည္။
ဗုိလ္ေစာေနာင္
အမည္ရင္း ေမာင္သစ္ျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာ့အစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္သစ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာသင္တန္း တက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ အုိဆာ၀ါျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ ခံယူရာတြင္ ဗုိလ္ေစာေနာင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေနာင္ကုိ ၂ စက္တင္ဘာ ၁၉၂၀- ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရပ္၌ ဦးဘုိးညြန္႔ ေဒၚေရႊမွတ္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမြးဖြားသည္။ သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ျမန္မာ သတၱမတန္းစာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ကုိယ္ပုိင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးအစုိးရလက္ထက္ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌန လုပ္ငန္းစစ္ေဆးေရးဌနတြင္ အထူးအရာရွိအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ - ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည။ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး၏ တာ၀န္ေပးအပ္ခ်က္အရ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္ ေမလတြင္ သခင္ေက်ာ္စိန္ (ဗုိလ္မုိးညိဳႏွင့္အတူ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ တစ္ဆင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသြားေရာက္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ မဲေဆာက္တြင္ အဖမ္းခံရသည္။ မဲေဆာက္အခ်ဳပ္ခန္းတြင္ ႏွစ္ရက္ၾကာ အခ်ဳပ္ခံရၿပီး ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးခံရၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္လညခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္သည့္ စတုတၳအသုတ္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားႏွင့္ အတူ ၈ဇူလုိင္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ကုိရီယုမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၁၄ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရႈးကၽြန္း နာဂါစကီးၿမိဳ႕ သုိ႔ သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁-ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွ ဟုိင္နန္ကၽြန္းသုိ႔ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဟုိင္နန္ကၽြန္းႏွင့္ တုိင္၀မ္ကၽြန္းတြင္ စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားခဲ့သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံဗန္ေကာက္တြင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) ဖြဲ႔စည္းၿပီးေနာက္ စစ္သားစုေဆာင္းေရး တာ၀န္မ်ားကုိေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တပ္သားသစ္ ၁၀၀၀ေက်ာ္ စုေဆာင္းႏုိင္ခဲ့သည့္အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္္္ဆန္းႏွင့္ ဂ်ပန္စစ္အရာရွိႀကီး မ်ား၏ ခ်ီးက်ဴးျခင္းခံရသည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းခ်ီတက္ကာ ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဘီအုိင္ေအတြင္ ဗုိလ္မွဴးအဆင့္ျဖင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၂၇- ဇူလုိင္ ၁၉၄၂ -ခုႏွစ္တြင္ ဘီဒီေအ ဖ်က္သိမ္း၍ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) ဖြဲ႔စည္းေသာ အခါ ဘီဒီေအတပ္ရင္း (၄) တပ္ခြဲ (၁)တြင္ ဗုိလ္ႀကီးအဆင့္ျဖင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ စစ္၀န္ႀကီးရုံးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကာလက ေရွ႕တန္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္တြင္ တပ္ခြဲမွဴး တာ၀န္ျဖင့္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တုိ႔ကုိ ေတာ္လွန္တုိင္ခုိင္ခဲ့သည္။ ၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ - ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ ေနာက္ဆုံးက႑၌ ကိုယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးလြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႕ ဆံဖ်ားႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္း အထိမ္းမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ရး ေမာ္ကြန္း၀င္ (ပထမဆင့္) တံဆိပ္ခ်ီးျမွင့္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၃၀ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၇၆ -ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သည္။
ဤသုိ႔အားျဖင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ သွ်မ္းမ်ားသည္ သမုိင္း၀င္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္တြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသား ျပည္သူတစ္ရပ္လုံး အႏွစ္ႏွစ္ကါလက ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့သည့္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ လြတ္လပ္ေရးကုိ ရရွိခဲ့သည္။ သုိ႔ေပမဲ့ ၀မ္းနဲဘြယ္ေကာင္းသည္မွာ လက္တဆုပ္စာလူတစု အတြက္တည္းသာ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္သည္။
သုိ႔ပါ၍ သွ်မ္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟုမေခၚတြင္မီွအခ်ိန္ ပုဂံေခတ္မတုိင္မွီ ကာလမွစ၍ လြတ္လပ္ေရး မရရွိခင္မွ ယေနခ်ိန္ထိ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေၾကာင္း ေႏွာင္းလူငယ္မ်ားသိရွိရန္ ေဖၚထုတ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
အနာဂတ္သွ်မ္းလူမယ္မ်ား မိမိအမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကုိ ကာကြယ္ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရင္ အခ်င္းခ်င္း ရုိင္းပင္ကူညီ လက္တြဲလုပ္ကုိင္ ႏုိင္ၾကပါေစ။
သုိ႔ေပမဲ့ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စုေဒသ မ်ားအားႏိွမ္ႏွင္း၍ မေသးေျခ (ဆယ္စုႏွစ္၀က္ေက်ာ္ခန္႔မွ တည္ၿငိမ္သည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရသိရသည္။ ၁၈၈၆ ခု၊ မတ္လ ၁ ရက္မွ စ၍ ၁၉၃၇ ခု၊ ဧၿပီလ ၁ရက္ေန႔ထိ ယေန႔သွ်မ္းျပည္မွ တပါး အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တ၀န္းလုံးသည္ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ ျပည္နယ္အျဖစ္ ရပ္တည္ ေလေတာ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္
အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၿဗိတိသွ် အင္ပုိင္ယာအတြင္းသုိ႔ သြတ္သြင္းေၾကာင္း တရာ၀င္ ေၾကညာေလသည္။ ၀ီတုိရိယ စတက္က်ဴ ဥပေဒ ၃၃၊ အခန္း ၁၊ အခန္းခြဲ (ခ) အရအထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တုိက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ယတိျပတ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ေလသည္။
၁၉၃၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ၌ ဥေရာပတြင္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီးစတင္ျဖစ္ပြားေလသည္။ ထုိစစ္ႀကီးတြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ပါ၀င္တုိက္ခုိက္ေနသျဖင့္ အခက္အခဲႀကဳံေတြ႔ေနရသည္။ ထုိအခါ ၿဗိတိသွ်တုိ႔လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ႀကဳိးပမ္းေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔အဖုိ႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ေကာင္းရခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ အခြင့္အခါေကာင္းႏွင့္ ႀကဳံႀကိဳက္စဥ္ သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း သခင္ျမ ဦးေဆာင္ေသာ “တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ”သည္။
“အဂၤလိပ္အခက္ ဗမာ့အခ်က္” ဟုေၾကြးေၾကာ္ကာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္း ေဆာက္ရြက္ေနေသာ အင္အားစုမ်ား စည္းလုံးညီညြတ္စြာျဖင့္ ဘုံရန္သူ ၿဗိတိသွ်အား လက္တြဲ၍ တုိက္ပြဲ၀င္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ အင္အားစုမ်ားတြင္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္၊ အထက္ျမန္မာျပည္ ဗန္ေမာ္နယ္ဘက္တြင္ ဦးစိန္တုိး၊ ဗုိလ္လွႀကိဳင္ျဖစ္ၿပီး၊ မုိးညွင္း၊ မုိးေကာင္းနယ္တြင္ သခင္ျပန္႔၊ ဗုိလ္ေအာင္ခုိ၊ ဗုိလ္ထြန္းရင္ တုိ႔သည္ မ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အက်ဳိးကုိ တယ္ပုိးခဲ့ေသာ တု္ိင္းလ်ဲန္ေခၚသွ်မ္းနီ မ်ားျဖစ္၍ ၎တုိ႔သည္ ေမာ္ကြန္း၀င္ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။
ဤရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္အား စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားရန္ ဟုိင္နန္ႏွင့္ ထုိင္၀မ္သုိ႔ ဦးေဆာင္ဥိီးရြက္ျပဳ ေခၚေဆာင္သြားသူမွာ သခင္ေအာင္ဆန္းေခၚ ဗုိလ္ေတဇ ျဖစ္သည္။
စစ္သင္တန္း တက္ေရာက္ရန္ လြယ္ကူကူျဖင့္ သြားေရာက္ ခဲ့ရသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ သခင္ေအာင္ဆန္း ကုိယ္တုိင္ ရုပ္ဖ်က္၍ သြားခဲ့ရသည္။
(၁)ဧဟိေကာ (၂)ဗုိလဇင္ေယာ္ (၃)ဗုိျမင့္ေဆြ(၄)ဗုိလ္ေစာေႏွာင္(၅)ဗိုလ္ဥာဏ (၆)ဗုိလ္မင္းေရာင္း (၇)ဗုိလ္မုိးညိဳ (၈)ဗုိလ္ဗလ
(၉)ဗုိလ္ေအာင္(၁၀)မိဇုကာနီ (၁၁)သခင္ထြန္းအုပ္ (၁၂)ကုိဒါမ (၁၃)ဗုိေစာေအာင္ (၁၄)ဗုိလ္ေန၀င္း
တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္ေျမာက္ေရး သမုိင္းတြင္ အထင္ကရ အဓိကအခန္း က႑တြင္ပါ၀င္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ား ၎တို႔၏ မိဘမ်ားသည္တခ်ိန္က မႈဆယ္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထု္ိင္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းအေခၚ(၀မ့္နား)သုိ႔ ေျပာင္းသြားၾကသည္။
ဗုိလ္မိုးညိဳ
အမည္အရင္း ကုိေက်ာ္စိန္ျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္ေက်ာ္စိန္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာ သင္တန္းတက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ တကာဟရွိ ျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ခံယူရာတြင္ ဗုိလ္မုိးညဳိျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္မုိးညိဳကို ၆ ေအာက္တုိဘာ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရြာ၌ ဦးဘရွင္၊ ေဒၚေငြတင္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမြးဖြားသည္ သွ်မ္းျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕စိန္ဂြန္းေက်ာင္း (ယခု လသာ အ-ထ-က ၂)တြင္ ဒသမတန္းထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ရန္ကုန္အင္းစိန္ ခရီးသည္တင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လုပ္ငန္း ေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးသုိ႔ ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ႏွစ္ျခမ္းကြဲသားေသာအခါ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး တြင္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုး၏ တာ၀န္ေပးအပ္ခ်က္အရ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ သခင္သစ္ (ဗုိလ္ေစာေနာင္) ႏွင့္အတူ ထုိင္းႏုိင္ငံ မွတစ္ဆင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသြားေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ မဲေဆာက္တြင္ အဖမ္းခံရ၍ မဲေဆာက္အခ်ဳပ္ခန္းတြင္ ႏွစ္ရက္ၾကာ အခ်ဳပ္ခံရၿပီး ျပည္ႏွင္ဒဏ္ခံရ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္ခဲ့ရသည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္သည့္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ စတတၳအသုတ္ႏွင့္ အတူ ၈ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ကုိရီယုမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္၊ ၂၄ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရွဴးကၽြန္း နာဂါဆကီးၿမိဳ႕ အနီးရွိ ေရတပ္စခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္္ဆင့္ ဟာကုိနီေတာင္ေပၚစခန္းၿမိဳ႕သုိ႔ သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွဟုိင္နန္ ကၽြန္းသုိ႔ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ ဟုိင္နန္ကၽြန္းတြင္ စစ္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း မခ်ီတက္မီ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ေန၀င္းေခါင္းေဆာင္ေသာ ျပည္တြင္းသူပုန္အဖြဲ႔တြင္ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းခံရသည္။ ျပည္တြင္းသူပုန္အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ၀င္ေရာက္ခဲ့ရာ ၂ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ဗုိလ္မွဴးႀကီးေန၀င္း၊ ဗုိုလ္လင္းယုန္တုိ႔ႏွင့္အတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပုံ ပါတီႏွင့္ ဆက္သြယ္ကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မင္းလွၿမိဳ႕၊ ပဲခူးၿမိဳ႕၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႏွင့္ ေရႊဘုိၿမိဳ႕တုိ႔တြင္ စစ္ပညာသင္တန္းမ်ား သင္ၾကားေပးျခင္း၊ စစ္လက္နက္ငယ္ သင္တန္းေပးျခင္းမ်ားေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္၊ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ ေရးကာလ တုိင္း ၇ (သရက္၊ အာလံ၊ မေကြး၊ မင္းဘူး) တြင္ စက္မႈလက္မႈတပ္ရင္း ၂ ကုိဦး စီးကာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကုိ ေတာ္လွန္တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မသန္မစြမ္းရဲေဘာ္ ေဟာင္းရိပ္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး အျဖစ္ေဆာက္ရြက္ခဲ့သည္။၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာလြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေနာက္ဆုံးက႑၌ ကုိယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးလြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား ႀကိဳးပမ္း ေဆာက္ရြက္မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္း၀င္ (ပထမအဆင့္) တံဆိပ္ ခ်ီးျမွင့္ဂုဏ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၉ ဧၿပီ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သည္။
ဗုိလ္ေစာေအာင္
အမည္ရင္းကုိေငြျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္ေငြ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာ သင္တန္းတက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ ကတ္ဆုရာ ျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ ခံေရာတြင္ ဗုိေစာေအာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေအာင္ကုိ ၂၈ ဧၿပီ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရြာ၌ ဦးဘုးညြန္႔ ေဒၚေရႊမွတ္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမးဖြားသည္။ သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဗုဒၶ၀င္ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္တြင္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ သတၱမတန္းအထိ ပညာသင္ၾကား ခဲ့သည္။
၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးသုိ႔ ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေသာ အခါ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာ အစည္းအရုံးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ျခင္းခံရသည္။ သခင္ေငြသည္ တုိင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ဳိး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မိခင္ႏွင့္တကြ ဇနီးႏွင့္သား သံေယာဇဥ္မ်ားအား ျဖတ္ေတာ္က္၍ ၈ ဇူလုိက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ စတုတတၳအသုတ္ႏွင့္အတူ ကုိရီယူမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၂၄ ဇူလုိက္လ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရွဴးကၽြန္း နဂါးစကီးၿမိဳ႕အနီးရွိ ေရတပ္စခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ဟာကုနီေတာင္ေပၚစခန္းၿမိဳ႕သုိ႔သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွ ဟုိင္နန္ကၽြန္း သုိ႔ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဟုိင္နန္ကၽြန္းႏွင့္ တုိင္၀မ္ကၽြန္းတုိ႔တြင္ စစ္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ခ်ီတက္ကာၿဗိတိ သွ်တပ္မ်ားကုိ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေအာင္ သည္ ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ား စခန္းခ်ထားေသာ ေရႊက်င္ၿမိဳ႕ကုိ ခ်ီတက္တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္စဥ္က်ဆုံးခဲ့သည္။ ၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ေနာက္ဆုံးက႑၌ ကိုယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိး လြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္းအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ (တတိယဆင္) တံဆိပ္ခ်ီးျမင့္ ဂုဏ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ေရြက်င္ၿမိဳ႕သိမ္း တုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲစဥ္ ၂၆ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ေန႔လယ္ ၁၁နာရီတြင္က်ဆုံးခဲ့သည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းခ်ီတက္ကာ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ရာ၌ စစ္ေျမျပင္တြင္ အာဇာနည္ သူရဲေကာင္းပီသစြာ ပထမဆုံးက်ဆုံးသြားေသာ ရဲေဘာ ္္္သုံးက်ိပ္၀င္ျဖစ္သည္။
ဗုိလ္ေစာေနာင္
အမည္ရင္း ေမာင္သစ္ျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာ့အစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္ေသာအခါ သခင္သစ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂ်ပန္စစ္ပညာသင္တန္း တက္စဥ္က ဂ်ပန္အမည္မွာ အုိဆာ၀ါျဖစ္သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္တြင္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၀င္မ်ား ဗုိလ္အမည္ ခံယူရာတြင္ ဗုိလ္ေစာေနာင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗုိလ္ေစာေနာင္ကုိ ၂ စက္တင္ဘာ ၁၉၂၀- ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြက္ သွ်မ္းစုရပ္၌ ဦးဘုိးညြန္႔ ေဒၚေရႊမွတ္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔မွ ေမြးဖြားသည္။ သွ်မ္းလူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ျမန္မာ သတၱမတန္းစာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ကုိယ္ပုိင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးအစုိးရလက္ထက္ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌန လုပ္ငန္းစစ္ေဆးေရးဌနတြင္ အထူးအရာရွိအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ - ခုႏွစ္တြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး ၀င္ေရာက္၍ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည။ သခင္ထြန္းအုပ္ သခင္ဗစိန္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံး၏ တာ၀န္ေပးအပ္ခ်က္အရ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္ ေမလတြင္ သခင္ေက်ာ္စိန္ (ဗုိလ္မုိးညိဳႏွင့္အတူ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ တစ္ဆင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသြားေရာက္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ မဲေဆာက္တြင္ အဖမ္းခံရသည္။ မဲေဆာက္အခ်ဳပ္ခန္းတြင္ ႏွစ္ရက္ၾကာ အခ်ဳပ္ခံရၿပီး ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးခံရၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္လညခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္သည့္ စတုတၳအသုတ္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားႏွင့္ အတူ ၈ဇူလုိင္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ကုိရီယုမာရူး သေဘၤာျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာခဲ့ရာ ၂၂ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၁၄ ဇူလုိင္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ရွန္ဟုိင္းမွ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ က်ဴးရႈးကၽြန္း နာဂါစကီးၿမိဳ႕ သုိ႔ သြားေရာက္ကာ အပန္းေျဖခဲ့ၾကသည္။ ၈ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁-ခုႏွစ္တြင္ တုိက်ဳိမွ ဟုိင္နန္ကၽြန္းသုိ႔ ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ သြားေရာက္ရာ ၁၁ ၾသဂုတ္ ၁၉၄၁- ခုႏွစ္တြင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဟုိင္နန္ကၽြန္းႏွင့္ တုိင္၀မ္ကၽြန္းတြင္ စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားခဲ့သည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံဗန္ေကာက္တြင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအုိင္ေအ) ဖြဲ႔စည္းၿပီးေနာက္ စစ္သားစုေဆာင္းေရး တာ၀န္မ်ားကုိေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တပ္သားသစ္ ၁၀၀၀ေက်ာ္ စုေဆာင္းႏုိင္ခဲ့သည့္အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္္္ဆန္းႏွင့္ ဂ်ပန္စစ္အရာရွိႀကီး မ်ား၏ ခ်ီးက်ဴးျခင္းခံရသည္။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ စစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းခ်ီတက္ကာ ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဘီအုိင္ေအတြင္ ဗုိလ္မွဴးအဆင့္ျဖင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၂၇- ဇူလုိင္ ၁၉၄၂ -ခုႏွစ္တြင္ ဘီဒီေအ ဖ်က္သိမ္း၍ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) ဖြဲ႔စည္းေသာ အခါ ဘီဒီေအတပ္ရင္း (၄) တပ္ခြဲ (၁)တြင္ ဗုိလ္ႀကီးအဆင့္ျဖင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ စစ္၀န္ႀကီးရုံးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကာလက ေရွ႕တန္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္တြင္ တပ္ခြဲမွဴး တာ၀န္ျဖင့္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တုိ႔ကုိ ေတာ္လွန္တုိင္ခုိင္ခဲ့သည္။ ၂၇ မတ္ ၁၉၅၉ - ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ ေနာက္ဆုံးက႑၌ ကိုယ္က်ဳိးမငဲ့ဘဲ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးလြတ္လပ္ေရးအတြက္ သက္စြန္႕ ဆံဖ်ားႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္း အထိမ္းမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ရး ေမာ္ကြန္း၀င္ (ပထမဆင့္) တံဆိပ္ခ်ီးျမွင့္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ၃၀ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၇၆ -ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သည္။
ဤသုိ႔အားျဖင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ သွ်မ္းမ်ားသည္ သမုိင္း၀င္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္တြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသား ျပည္သူတစ္ရပ္လုံး အႏွစ္ႏွစ္ကါလက ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့သည့္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ လြတ္လပ္ေရးကုိ ရရွိခဲ့သည္။ သုိ႔ေပမဲ့ ၀မ္းနဲဘြယ္ေကာင္းသည္မွာ လက္တဆုပ္စာလူတစု အတြက္တည္းသာ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္သည္။
သုိ႔ပါ၍ သွ်မ္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟုမေခၚတြင္မီွအခ်ိန္ ပုဂံေခတ္မတုိင္မွီ ကာလမွစ၍ လြတ္လပ္ေရး မရရွိခင္မွ ယေနခ်ိန္ထိ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေၾကာင္း ေႏွာင္းလူငယ္မ်ားသိရွိရန္ ေဖၚထုတ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
အနာဂတ္သွ်မ္းလူမယ္မ်ား မိမိအမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကုိ ကာကြယ္ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရင္ အခ်င္းခ်င္း ရုိင္းပင္ကူညီ လက္တြဲလုပ္ကုိင္ ႏုိင္ၾကပါေစ။
ထုတ္ႏုတ္-ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္-ေက်ာ္ၿငိမ္းႏွင့္ အျခားစာေစာင္မ်ားမွ
ခ်စ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးအား အစဥ္သျဖင့္ ေလးစားလွ်က္
.gif)
