သွ်မ္းနီလူငယ္: ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း

ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း

အႏုသုခုမပညာရပ္ တစ္ခုျဖစ္သည့္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ ေခတ္ဦး သမုိင္းအစ ပထမမ်ား အေၾကာင္းကုိ ေရြးခ်ယ္ လုိက္ပါသည္။ ျမန္မာ့ရွပ္ရွင္ သမုိင္းအစကုိ မေရးမီ ကမၻ႔ာရုပ္ရွင္စတင္ ျဖစ္ေပၚလါပုုံကုိ ဦးစြာတင္ျပ လုိက္ရပါသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၇၂-ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ကယ္လီဖုိးနီးယား ျပည္နယ္တြင္ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ လီလန္းႏွင့္ စတင္းဖုိးတုိ႔သည္ ျမင္းတစ္ေကာင္က ဆုန္ခ်ေျပးလွ်င္ ေျခေလးေခ်ာင္းစလုံး ေျမျပင္ႏွင့္ တခ်ိန္ခ်ိန္မ်ာ လြတ္သည္ မလြတ္သည္ကုိ အျငင္းအခုံျဖစ္ၾကရာမွ ေငြေၾကးျပည့္စုံေသာ စတင္းဖုိးက ေဒၚလာေလးေသာင္း အကုန္ခံက ကင္မရာ (၂၄) လုံးကုိ တစ္လုံးလွင္ တစ္ေပအကြာတြင္ထားၿပီး ဓါတ္ပုံဆရာ အက္ဒ၀ပ္မုိင္းဘရစ္ခ်္ကုိ ရုိက္ခုိင္းသည္။

ရုိက္ၿပီးသည့္ ဓါပုံ (၂၄)ပုံကုိ အစဥ္အတုိင္း ဆက္စပ္ၾကည့္ေသာအခါ ျမင္း၏ေျခေလးေခ်ာင္းမွာ ေျမႏွင့္ လြတ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ရသျဖင့္ စတင္းဖုိ႔က အႏုိင္ရရွိသြားခဲ့သည္။ ဤသည္ကုိ အတုယူကာ မီဇုိးနီးယာဆုိသူက ရုပ္ပုံမ်ား လႈပ္ရွားသြားလာပုံကုိ မွန္ေပၚတြင္ကူး၍ မွန္ဘီလူးျဖင့္ ပိတ္ေကားေပၚမွာထုိးျပခဲ့ဖူးသည္။

၁၈၇၂-ခုႏွစ္ မွာပင္လွ်င္ ေသာမတ္အယ္ဒီဆင္ ဆုိသူက ဓါတ္ပုံမ်ားကုိ ရစ္လုံးႏွင့္ ရစ္၍ လက္ႏွင့္ လွည့္ျပရေသာ မွန္အိမ္တစ္ခုကုိ ထပ္မံတီထြင္လုိက္ၿပီး။ ၁၈၈၉-ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၆)ရက္ေန႔တြင္ ပရိသတ္မ်ားကုိ ျပသခဲ့သည္။ စာေရးသူတုိ႔ ျမန္မာျပည္တြင္ ရုပ္ရွင္စတင္ျပခဲ့သည္မွာ ၁၉၁၀-ခုႏွစ္ျဖစ္ၿပီး၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမေတာ္လမ္းႏွင့္ က်ဳံးႀကီးလမ္းေခၚ အေနာ္ရထာလမ္းေထာင့္၊ က်ဳံးဖုိ႔ထားသည့္ေနရာ ကြက္လပ္တြင္ျဖစ္သည္။ ရုံ၀င္ခမွာ တစ္မတ္တန္း (၂၅-ျပား) ႏွင့္ ငါးမူးတန္း (၅၀-ျပား)တန္ ႏွစ္တန္းသတ္မွတ္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း၏ အစတြင္ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ျဖင့္ စတင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ႔ရုပ္ရွင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၿပီး ၂၅ ႏွစ္ခန္႔ အၾကာ ၁၉၂၀ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ရုပ္ရွင္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္လာသည္။

ႏုိင္ငံတကာတြင္ ၁၉၂၈ ၀န္းက်င္ခန္႔က အသံထြက္ ရုပ္ရွင္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၄ ႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း အသံထြက္ ႐ုပ္ရွင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္္ဖခင္- ျမန္မာျပည္၏ ပထမဆုံးရွပ္ရွင္ဖခင္မွာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဟူ၍ ေပၚထြန္းလာေစရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူမွာ ဦးအုန္းေမာင္ျဖစ္သည္၊ ျမန္မာ့ရာဇာ၀င္ ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ ဘိလပ္သုိ႔ ပထမဆုံး ေစလႊတ္ျခင္းခံရေသာ ဦးဘေဖ၊ ဦးပုတုိ႔ႏွင့္အတူ လုိက္ပါခဲ့သည့္ ဦးထြန္းရွိန္ ကြယ္လြန္သည့္ အခါ ထင္ရွားသည့္ ပုဂိၢဳလ္ေက်ာ္ တစ္ဦး၏ စ်ာပနအခမ္းအနားကုိ ရုိက္ျပလွ်င္ေကာင္းမည္ဟု စိတ္ကူးကာ ရုိက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ စီနီမာပဲရစ္တြင္ စတင္ျပသခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုံေၾကာင့္ ဦးအုန္းေမာင္ကုိ ပထမ ျမန္မာ့ရွပ္ရွင္ ဖခင္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့ရွပ္ရွင္ကား ၁၉၂၀ တြင္ ရုံတင္ ျပသခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ အသံတိတ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမွာ “ဘားမားဖလင္” ကုမၸဏီက ရုိက္ကူးသည့္ “ေမတၱာႏွင့္ သူရာ” ဇာတ္လမ္းေရးသူမွာ စာေရးဆရာပီမုိးနင္း၊ ဒါရုိက္တာ ဦးတုတ္ႀကီး၊ သရုပ္ေဆာင္မ်ားမွာ ေမာင္ညီပု၊ မရီ(မေအးၾကည္)၊ ေမာင္ေမာင္ခ်စ္၊ ေမာင္ေမာင္ကေလး၊ ကုိညိမ္းႏွင့္ ဦးပါႀကီး တုိ႔ ျဖစ္သည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့စတန္႔မင္းသားမ်ား ေက်ာ္စုိး (စာေရးဆရာ ပီမုိးႏွင္း၏သား ဆယ္နာရီ ဇတ္ကားရုိက္ကူးစဥ္ ဓါးထုိးခံရ၍ ကြယ္လြန္ခဲ့သူ) ေက်ာဟုိး၊ ေက်ာ္မုိး၊ တင္ေငြ၊တင္ေဖ၊ တင္ေဆြ၊ေက်ာ္ေအး၊ ေက်ာ္ညြန္႔၊ ခ်စ္ရႊ(မီးပုံးပ်ံ ဦးေက်ာ္ရင္)တုိ႔ျဖစ္သည္။
ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ အကယ္ဒမီ ေရႊစင္ဆု ရရွိသူမ်ားမွာ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္ အေကာင္းဆုံးအမ်ဳိးသားဆု ေက်ာ္၀င္း (မာလာရီ) မင္းသမီးတင္တင္မူ၏ ခင္ပြန္း မင္းသမီးေဒစီေက်ာ္၀င္း၏ ဖခင္) အေကာင္းဆုံး အမ်ဳိးသမီးဆု ၾကည္ၾကည္ေဌး (ခ်စ္သက္ေ၀)တု႔ိျဖစ္ၾကသည္။

အေကာင္းဆုံး ဇတ္ကားဆု ပထမ ခ်စ္သက္ေ၀ (ေအ၀မ္းဖလင္)၊ ဒုတိယ မယားနဲ႔လူပ်ဳိ (ေအာင္ေဇယ်ဖလင္) တတိယ ခ်စ္၍ေခၚရာ (ၿဗိတိသွ်ဘားမား) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ဒါရုိက္တာဆု ကုိ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ေၾသာ္မိန္းမ ဇတ္ကားျဖင့္ ဦးသုခက ရရွိခဲ့သလုိ ထုိဇတ္ကားမွာ ေဒၚပု (ေမေမ) က အေကာင္းဆုံး ရွပ္ရွင္ အႏုပညာသည္ဆု ရရွိခဲ့ပါသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ အမ်ဳိးသမီး ဇတ္ပုိ႔၊ ဇတ္ရံ ဆု ၁၉၆၂ -ခုႏွစ္ ေမႏြဲ႔ (ေဒၚေမႏြဲ႔) (ေရႊရင္သိမ္းသစ္)၊ဦးေက်ာက္လုံး (အေတြ႔) ႏွင့္ ဦးေက်ာက္လုံးသည္ ၁၉၆၄ တြင္ (ရင္၀ယ္တသိမ့္သိမ့္) ၁၉၆၅ တြင္ခ်စ္သမီး ဇတ္ကားျဖင့္ သုံးႀကိမ္ ဆက္တုိက္ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ တြင္ ဆုေပးျခင္း မရွိေၾကာင္းသိရသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ကေလးတရုပ္ေဆာင္ အထူးဆု ၁၉၅၅ -ခုႏွစ္တြင္ ရုပ္ရွင္မင္းသားႀကီး ဖုိးပါႀကီး အေကာင္းဆုံး အမ်ဳိးသား သရုပ္ေဆာင္ဆုရရွိခဲ့သည့္ (ဖုိးၿပဳံးခ်ဳိ) ဇတ္ကားတြင္ ကေလးသရုပ္ေဆာင္ ၀င္းမာ သရုပ္ေဆာင္ အထူးဆုရရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ ေခတ္ဦး၏ ပထမ ဦးဆုံးေသာ အႏုသုခုမ သုတစာစုကုိ စာဖတ္သူမ်ား ေခတ္တစ္ေခတ္၏ သမုိင္းေၾကာင္း ဗဟုုသုတရရွိႏုိင္ရန္ ေ၀ငွ လုိက္ပါသည္။

ေမာင္စုစည္း သမုိင္းအစ ပထမ၏ ပထမမ်ား မွ
ထုတ္ႏုတ္ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
(ရုပ္ရွင္အျမဳေတ) ၂၀၀၈ -ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ

ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း၏ အစတြင္ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ျဖင့္ စတင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ႔ရုပ္ရွင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၿပီး ၂၅ ႏွစ္ခန္႔ အၾကာ ၁၉၂၀ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ရုပ္ရွင္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္လာသည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေငြရတုေခတ္ကာလတြင္ ေဟာလိ၀ုဒ္ ရုပ္ရွင္ေလာကႏွင့္ တုိက္ရိုက္ဆက္သြယ္၍ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ “ေဟာလိ၀ုဒ္မွာ ရွိတဲ့ ယူနီဗာဆယ္ စတူဒီယိုမွာ ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္က ပုိ႔ထားတဲ့ ဇာတ္ညႊန္းေတြကိုိ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ ဒီမွာ ရွိတဲ့ “ငဘ” ဆုိတဲ့ ကားရဲ႕ ဇာတ္ညႊန္းတအုပ္လုံးကို ဆုိရင္ အဂၤလိပ္လုိေရးထားတာ” ေၾကာင္းသိရွိရသည္။

ျမန္မာျပည္ ရႈခင္း ရုိက္ခ်က္မ်ားကုိ ေဟာလိ၀ုဒ္က ၀ယ္ယူခ့ဲျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မွီျငမ္း၍ ဖန္တီးခဲ့ၾကျခင္း မဟုတ္ဘဲ ကုိယ္ပုိင္အစြမ္းအစျဖင့္ ဖန္တီးခဲ့သည္မ်ားကုိသာ ျပသၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိေခတ္က အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ဇာတ္ညႊန္းမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ ေလာကသားမ်ား၏ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားခဲ့သည္ကုိ သိႏုိ္င္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။

“ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္အႏုပညာက တခ်ိန္တုန္းက အရမ္း ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလုိ အေနအထားမ်ိဳး ျပန္ေရာက္ေအာင္ ေနာင္လာ ေနာက္သားေတြ အေနနဲ႔ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္” ဟု ၾကည္ျဖဴသွ်င္က ဆုိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ အသံထြက္ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားကုိ ဒါရုိ္က္တာ ဦးတုတ္ႀကီးက အိႏၵိယသုိ႔ သြားေရာက္ ရုိက္ကူးခဲ့သည္။ “ေငြေပးလုိ႔မရ” ဟု အမည္ရေသာ ထုိဇာတ္ကားတြင္ ေမာင္ေအးကုိ၊ ခင္ေမႀကီး၊ ခင္ေမေလး တုိ႔ သရုပ္ေဆာင္ထားၾကသည္။

ယခင္က ျမန္မာသရုပ္ေဆာင္မ်ားသည္ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္မ်ားႏွင့္ တြဲဖက္ ရုိက္ကူးျခင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ ရုိက္ကူးျခင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာျပည္သုိ႔ လာေရာက္ ရုိက္ကူးျခင္းမ်ား ရွိခဲ့သည္။

၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ရိုက္ကူး ထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ “Purple Plain” (ခရမ္းေရာင္လြင္ျပင္) ဟု အမည္ရေသာ ရုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားတြင္ ႏုိင္ငံျခားသား သရုပ္ေဆာင္ျဖစ္သည့္ ဂေရဂုိရီဘတ္ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္မွ သရုပ္ေဆာင္ ၀င္းမင္းသန္းတုိ႔က အဓိက ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သည္ ၁၉၅၀ ေက်ာ္မွ စတင္၍ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္ကာလမ်ားအထိ တႏွစ္လွ်င္ ရုံတင္သည့္ အေရအတြက္မွာ ကားေပါင္း ၈၀ - ၁၀၀ နီးပါးခန္႔ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းကာလမ်ားတြင္ တႏွစ္လွ်င္ ကားေပါင္း ၁၅-၂၀ ခန္႔သာ ရုံတင္ႏုိင္ခဲ့သည့္ အေနအထားသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

“တျခားႏုိင္ငံေတြက တုိးတက္သြားသေလာက္ က်ေနာ္တုိ႔က ရပ္ေနတာပါပဲ။ အရုပ္ေကာင္းဖုိ႔၊ အသံေကာင္းဖုိ႔ကို မနည္း လုပ္ေနရတယ္”ဟု ဒါရုိက္တာအကယ္ဒမီ ၾကည္စုိးထြန္းက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။

၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ရုပ္ရွင္ေလာကမွ ထူးခြ်န္သူမ်ားကုိ အကယ္ဒမီဆု ဟု ထင္ရွားသည့္ ရုပ္ရွင္ထူးခြ်န္ဆုမ်ား ႏွစ္စဥ္ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။

ခ်စ္ခင္ေလးစားအပ္ေသာ စာဖတ္ ပရိသတ္မ်ားအား ေလးစားစြာျဖင့္ က်ားေပါက္

"۩"